Porady:
- Do sosu aioli możemy dodać 15 ml soku z cytryny. Miksujemy razem żółtkiem, a następnie z oliwą z oliwek.
- Aioli jest odpowiednie do spożycia przez ok. 6 tygodni od momentu przygotowania.
- Oliwę z oliwek możemy zastąpić olejem tłoczonym na zimno.
- Jeśli chcemy, aby sos był bardziej wyrazisty, dodajemy szczyptę pieprzu.
- Wegański sos aioli robimy w taki sam sposób, tylko bez żółtka – w tej wersji tradycyjnie przygotowywany jest w Katalonii.
- Składniki możemy wymieszać ręcznie przy pomocy rózgi.
Notka redakcyjna:
Sos aioli w różnych smakach
Na bazie podstawowego przepisu można przygotować ciekawe warianty sosu aioli, dodając tylko kilka składników:
- ziołowy sos aioli – czyli z dodatkiem świeżych ziół, np. bazylii, kolendry czy mięty,
- prowansalski sos aioli – z papryczką habanero, którą opalamy nad palnikiem. Następnie wyjmujemy z niej nasiona i wrzucamy do blendera razem z roztartym czosnkiem. Stopniowo dodajemy oliwę i po 3–4 min mamy gotowy sos,
- aioli z suszonymi pomidorami – do czosnku dodajemy 2–3 kawałki suszonych pomidorów. Dalej przepis pozostaje bez zmian.
Sos aioli z pieczonego czosnku
Główkę czosnku (w całości) owijamy folią aluminiową i pieczemy w piekarniku w temperaturze 220°C przez ok. 60 min. Po upieczeniu, czekamy chwilę aż ostygnie, a następnie wyciskamy ząbki czosnku z łupinek.
Upieczony czosnek jest bardzo miękki, więc nie trzeba go już rozcierać w moździerzu. Wystarczy zblendować z odrobiną soli, pieprzu i oliwą z oliwek. Do tego opcjonalnie dodajemy żółtko i sok z cytryny. A jeśli mamy mało czasu, sięgamy po majonez – w zastępstwie do oliwy i żółtka.
Sos aioli z pieczonego czosnku jest trochę mniej ostry, za to bardziej słodki i maślany.
Jak powstał sos aioli?
Pierwsza wzmianka na temat sosu aioli pochodzi z I w. n.e. Wspomniał o nim Pliniusz Starszy w encyklopedii „Historia naturalna”. W czasach rzymskich ten pyszny, ostry dodatek do dań nosił nazwę aleatum.
W czasach nowożytnych za kolebkę sosu aioli uchodzi Francja i Katalonia. Prowansalska uczta, czyli Le Grand Aioli, składa się z gotowanych warzyw, ryb, jajek na twardo i owoców morza, do których podaje się sos aioli, świeżą bagietkę i białe wino.
W Hiszpanii sos aioli używany jest w formie dipu do tapasów – grzanek, smażonych krążków kalmarów czy tortilli ziemniaczanej. Jest podawany także do paelli i innych dań na bazie ryżu lub makaronu.
