bakalie

Bakalie to szeroka kategoria jadalnych składników pochodzenia roślinnego, obejmująca suszone owoce (np. rodzynki, daktyle, figi), orzechy (np. włoskie, laskowe, migdały) oraz niektóre nasiona (np. pestki dyni czy słonecznika). W niektórych tradycjach kulinarnych termin „bakalie” odnosi się także do kandyzowanej skórki cytrusowej (np. skórka pomarańczowa czy cytrynowa). Produkty te znajdują zastosowanie głównie w wypiekach, deserach, a także jako przekąska lub składnik mieszanek śniadaniowych. W zależności od rodzaju bakalie mogą mieć zróżnicowaną konsystencję – od chrupiącej po miękką i elastyczną – oraz wachlarz smaków: od naturalnej słodyczy po wytrawne, orzechowe nuty.

Bakalie – historia i pochodzenie

Termin „bakalie” pochodzi od tureckiego słowa „bahkliyat”, oznaczającego ogólnie suchą żywność, głównie rośliny strączkowe i ziarna. W tradycji polskiej i środkowoeuropejskiej zaczęto nim określać zestaw suszonych owoców importowanych z południa Europy i Bliskiego Wschodu, wykorzystywanych szczególnie w okresie Bożego Narodzenia. Już od średniowiecza bakalie były towarem luksusowym, sprowadzanym przez kupców ze szlaków handlowych wiodących przez basen Morza Śródziemnego, Persję oraz Indie. Z czasem stały się częścią codziennej diety, szczególnie jako dodatek do słodkich potraw i wypieków.

Bakalie – odmiany

• Rodzynki (sułtańskie, królewskie, korynckie)
• Daktyle (Deglet Noor, Medjool)
• Figi suszone (biała, czarna Smyrna)
• Morele suszone (naturalne niesiarkowane, siarkowane)
• Śliwki suszone (węgierka, kalifornijska)
• Migdały (całe, w płatkach, blanszowane)
• Orzechy włoskie (połówki, mielone)
• Orzechy laskowe (naturalne, prażone)
• Pestki dyni
• Nerkowce (całe, połówki)

Rodzaje bakalii

• suszone (owoce i orzechy konserwowane przez suszenie)
• prażone (zwłaszcza niektóre orzechy i pestki)
• kandyzowane (np. skórki pomarańczowe, wiśnie)
• blanszowane (np. migdały pozbawione skórki)
• mielone (np. migdały czy orzechy używane do wypieków)
• solone (często w przypadku pestek i orzechów)
• niesolone / naturalne (wersje nieprzetworzone)

Bakalie – zamienniki

• Suszone owoce niesiarkowane – zamiennik dla klasycznych suszonych bakalii zawierających konserwanty siarkowe; mogą nieznacznie różnić się kolorem i miękkością, ale spełniają tę samą funkcję w wypiekach.
• Świeże owoce – mogą zastąpić suszone owoce w niektórych przepisach (np. do owsianki czy sałatki), lecz zmieniają konsystencję dania i zwykle wymagają redukcji innych płynnych składników.
• Czekolada gorzka lub kawałki kakao – stanowią alternatywę dla słodkich bakalii w mieszankach śniadaniowych jako składnik kontrastowy smakowo.
• Orzechy alternatywne – np. zamiast orzechów włoskich można użyć pekanów, nerkowców lub orzechów laskowych, zachowując odpowiednie proporcje.
• Pestki słonecznika lub dyni – odpowiednie dla osób unikających orzechów (z powodów smakowych lub dietetycznych).

Co zrobić z bakalii?

Bakalie wykorzystywane są przede wszystkim w kuchniach europejskich, bliskowschodnich, kaukaskich i południowoazjatyckich. W kuchni polskiej są składnikiem tradycyjnych wypieków świątecznych, kutii, keksów czy makowców. W kuchni arabskiej i perskiej stanowią element farszów ryżowych oraz dań z jagnięciną lub baraniną. W Indiach dodaje się je do dań typu biryani i deserów, takich jak halwa. W kuchni zachodniej stosuje się je jako składnik mieszanek musli, granoli, batoników energetycznych i ciast. Bakalie mogą być również dodatkiem do sałatek, dań z kaszami lub potraw typu tagine.

Jak przechowywać bakalie?

Bakalie powinny być przechowywane w suchym, chłodnym miejscu, szczelnie zamknięte – najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub w szklanym słoju. Produkty tłuste, takie jak orzechy czy pestki, warto przechowywać w lodówce, aby zapobiec jełczeniu. Można je także zamrozić – szczególnie orzechy i migdały – najlepiej w woreczkach próżniowych lub zamykanych pojemnikach. Suszone owoce należy chronić przed wilgocią i światłem słonecznym. Po otwarciu opakowania zaleca się spożycie produktu w ciągu kilku tygodni, aby zachować optymalny smak i strukturę.