ciasto filo
Ciasto filo, znane również jako phyllo, fyllo lub fillo, to ultracienkie warstwy niesłodzonego ciasta przygotowywanego przede wszystkim z mąki pszennej, wody oraz niewielkiej ilości oleju lub octu. Jest charakterystyczne dla kuchni bałkańskiej, bliskowschodniej i śródziemnomorskiej, gdzie wykorzystuje się je do przyrządzania zarówno dań słonych, jak i deserów. Wyróżnia się kruchością i podatnością na łamliwość w stanie surowym, natomiast po wypieczeniu staje się lekkie i chrupiące. Ze względu na swoją delikatność wymaga ostrożnego traktowania podczas przygotowywania i pieczenia.
Ciasto filo – składniki odżywcze
100 g surowego ciasta filo
- Energia: 316 kcal
- Białko: 8,77 g
- Tłuszcz ogółem: 1,75 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- w tym kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 1,8 g
- Węglowodany: 63,16 g
- w tym cukry ogółem: 3,51 g
- w tym cukry dodane: 1,8 g
- Sód: 298 mg
- Potas: 89 mg
- Wapń: 54 mg
- Żelazo: 1,75 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 µg
- Cholesterol: 0 mg
Ciasto filo – historia i pochodzenie
Ciasto filo pochodzi z obszaru Lewantu i krajów Bliskiego Wschodu. Pierwsze zapisy dotyczące podobnego wyrobu pochodzą sprzed wielu wieków z terenów dzisiejszej Turcji. Słowo „phyllo” pochodzi z języka greckiego i oznacza „liść”, co nawiązuje do cienkości warstw ciasta. Tradycyjnie było wyrabiane ręcznie poprzez rozciąganie i rozwałkowywanie ciasta – metoda ta nadal jest praktykowana w niektórych regionach Grecji i Turcji. Obecnie ciasto filo jest powszechnie dostępne w formie gotowej, zazwyczaj mrożonej.
Ciasto filo – odmiany
- Ciasto filo klasyczne – uniwersalna wersja, najczęściej dostępna w sprzedaży detalicznej; odpowiednia do wypieków słodkich i wytrawnych.
- Ciasto filo cienkie – opracowane specjalnie do zastosowań wymagających dużej precyzji, np. w deserach takich jak baklawa.
- Ciasto filo grubsze – preferowane do wypieku potraw o większej masie, jak zapiekanki typu tiropita; mniej podatne na pękanie.
Rodzaje ciasta filo
- Surowe – dostępne w postaci schłodzonych arkuszy, gotowych do obróbki.
- Mrożone – arkusze wymagające rozmrożenia przed użyciem.
- Półgotowe – czasami dostępne jako częściowo wypieczone warstwy, używane do szybkiego przygotowywania przekąsek.
Ciasto filo – zamienniki
- Ciasto francuskie – grubsze i bardziej tłuste niż filo; wymaga dostosowania czasu oraz temperatury pieczenia. Nadaje się głównie do deserów oraz niektórych dań wytrawnych.
- Papier ryżowy – odpowiedni do potraw azjatyckich; nie zapewnia jednak tej samej chrupkości. Wymaga wcześniejszego zmiękczenia w wodzie.
- Ciasto brick (malsouka) – przezroczyste, cienkie arkusze stosowane w kuchni północnoafrykańskiej; najbardziej zbliżone do filo pod względem konsystencji i zastosowania.
Co zrobić z ciasta filo?
Ciasto filo wykorzystywane jest przede wszystkim w kuchni greckiej (np. spanakopita, tiropita), tureckiej (baklawa, börek), bułgarskiej, macedońskiej i libańskiej. Występuje zarówno w daniach wytrawnych, jak i słodkich. Nadaje się do przygotowywania zapiekanek warstwowych, pasztecików, roladek, kopert oraz ciast. Doskonale komponuje się z serami, szpinakiem, mięsem mielonym, orzechami czy miodem.
Jak przechowywać ciasto filo?
Ciasto filo należy przechowywać w lodówce, jeśli sprzedawane jest jako produkt schłodzony, i zużyć w ciągu kilku dni od otwarcia opakowania. W przypadku wersji mrożonej można je przechowywać w zamrażarce do 3 miesięcy. Przed użyciem arkusze należy rozmrażać powoli w lodówce, aby uniknąć ich pękania. Podczas obróbki cieplnej należy zabezpieczać je wilgotną ściereczką, aby nie wysychały i nie kruszyły się.
