czarnuszka
czarnuszka
Opis ogólny: Czarnuszka, znana również jako czarny kmin, kmin czarny, czarne nasiona lub Nigella sativa, to przyprawa o charakterystycznym, pikantnym i lekko gorzkawym smaku. Jej drobne, czarne nasiona wykorzystywane są głównie w kuchni Bliskiego Wschodu i Indii jako przyprawa do pieczywa lub dań mięsnych. Nasiona czarnuszki pozyskiwane są z rośliny z rodziny jaskrowatych i mają wyrazisty aromat, który ujawnia się po ich zmiażdżeniu lub uprażeniu. Czarnuszka stosowana jest zarówno w formie surowej, jak i mielonej.
Czarnuszka – składniki odżywcze
Informacje dotyczą: czarnuszki surowej w ilości 100 gWartości odżywcze:
- Wartość energetyczna: 400 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcze: 16,67 g
- w tym tłuszcze nasycone: 0 g
- w tym tłuszcze trans: 0 g
- Węglowodany: 50 g
- w tym cukry: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 33,3 g
- Cholesterol: 0 mg
- Sód (Na): 100 mg
- Potas (K): 1667 mg
- Wapń (Ca): 1000 mg
- Żelazo (Fe): 16,67 mg
- Magnez (Mg): 333 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 IU
Czarnuszka – historia i pochodzenie
Czarnuszka (Nigella sativa) pochodzi z terenów Azji Południowo-Zachodniej, a jej uprawa sięga czasów starożytnych, zwłaszcza na obszarach Bliskiego Wschodu, Indii i Afryki Północnej. Używana była jako przyprawa już przez starożytnych Egipcjan, a jej nasiona znaleziono nawet w grobowcu faraona Tutanchamona. Przez wieki wykorzystywano ją głównie w kuchni oraz jako składnik konserwujący żywność w gorącym klimacie. Obecnie uprawiana jest w wielu krajach stref umiarkowanej i tropikalnej.
Czarnuszka – odmiany
- Nigella sativa – jedyna powszechnie stosowana kulinarnie odmiana czarnuszki.
- Brak innych uznanych kulinarnych odmian – inne gatunki rodzaju Nigella nie są wykorzystywane w gastronomii.
Rodzaje czarnuszki
- Nasiona surowe – najczęściej stosowane w formie nieprzetworzonej jako przyprawa.
- Nasiona prażone – o intensywniejszym aromacie, używane do wypieku pieczywa lub w przyprawianiu potraw.
- Czarnuszka mielona – wykorzystywana jako sproszkowana przyprawa, dodawana do mieszanek przyprawowych.
- Olej z czarnuszki – stosowany głównie jako dodatek aromatyczny; niezalecany do smażenia.
Czarnuszka – zamienniki
- Czarny sezam – zbliżony wyglądem, mniej intensywny w smaku; może być używany jako dodatek do pieczywa lub element dekoracyjny.
- Nasiona cebuli (niełuskane) – stosowane lokalnie w kuchni azjatyckiej; podobna tekstura, ale inny charakter smakowy.
- Koper włoski (nasiona) – o wyrazistym smaku; przy zastępowaniu czarnuszki w mieszankach przyprawowych należy zmniejszyć ilość.
- Kminek – aromatyczny, lecz o zupełnie innym profilu smakowym; zalecany jedynie w niektórych przepisach jako uzupełnienie, a nie pełnowartościowy zamiennik.
Co zrobić z czarnuszką?
Czarnuszka ma szerokie zastosowanie kulinarne, szczególnie w kuchniach Bliskiego Wschodu, Indii, Pakistanu oraz Afryki Północnej. Jest charakterystycznym składnikiem mieszanek przyprawowych, takich jak panch phoron czy garam masala. Dodawana jest do pieczywa – na przykład naanów, chlebków pita i bułek – często jako posypka. W kuchni indyjskiej nasiona czarnuszki bywają prażone i wykorzystywane do aromatyzowania dań warzywnych, curry oraz potraw z roślin strączkowych. W kuchni europejskiej pełni funkcję estetyczno-smakowej dekoracji wypieków.
Jak przechowywać czarnuszkę?
Czarnuszkę należy przechowywać w szczelnym, nieprzezroczystym opakowaniu, w chłodnym i suchym miejscu, z dala od światła słonecznego. Najlepiej używać szklanych lub metalowych pojemników z hermetycznym zamknięciem. Czarnuszka mielona powinna być przechowywana krócej niż całe nasiona, ponieważ szybciej traci aromat. Nie zaleca się zamrażania czarnuszki, ponieważ może to wpłynąć na jej smak i strukturę. W warunkach domowych najlepiej zużyć produkt w ciągu 6–12 miesięcy od otwarcia opakowania.
