czereśnie
Opis ogólny
Czereśnie to jadalne owoce drzew z rodzaju Prunus, należących do rodziny różowatych (Rosaceae). Zbierane są głównie z odmian Prunus avium (czereśnia ptasia) oraz Prunus cerasus (wiśnia pospolita, której nie należy mylić z czereśniami). W zależności od odmiany czereśnie charakteryzują się barwą skórki od jasnożółtej, przez czerwoną, aż po niemal czarną. Spotykane nazwy alternatywne to m.in. „czarna czereśnia”, „czereśnia deserowa” oraz lokalnie „trześnia”. W kuchni wykorzystywane są zarówno na surowo, jak i w przetworach, deserach i wypiekach.
Czereśnie – składniki odżywcze
Surowe czereśnie – składniki odżywcze podane dla 100 g::
- Energia: 300 kcal
- Białko: 5 g
- Tłuszcze ogółem: 0 g
- – w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- – kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 5 g
- Węglowodany (różnica): 70 g
- – cukry ogółem: 42,5 g
- – cukry dodane: 0 g
- Sód (Na): 0 mg
- Wapń (Ca): 25 mg
- Potas (K): 850 mg
- Żelazo (Fe): 2,5 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 µg
- Cholesterol: 0 mg
Czereśnie – historia i pochodzenie
Czereśnie pochodzą z regionów południowo-wschodniej Europy oraz Azji Zachodniej. Już w starożytnym Rzymie były uprawiane i cenione jako owoce deserowe. W średniowieczu rozpowszechniły się w Europie dzięki klasztorom, które zakładały sady owocowe. W Polsce uprawa czereśni sięga średniowiecza i do dziś odgrywa istotną rolę w sadownictwie oraz kuchni.
Czereśnie – odmiany
- Burlat – jedna z wcześniejszych odmian, o dużych, czerwonych owocach
- Kordia – popularna odmiana o ciemnoczerwonych, jędrnych owocach, ceniona za smak i trwałość
- Regina – późna odmiana z dużymi, ciemnymi owocami; nadaje się do spożycia na surowo i do przetworów
- Lapins – samopylna odmiana o słodkich, twardych owocach
- Summit – odmiana o dużych, jasnoczerwonych owocach i słodko-kwaśnym smaku
Rodzaje czereśni
- surowe – spożywane na świeżo jako przekąska lub składnik deserów
- mrożone – wykorzystywane w wypiekach, kompotach i musach; charakteryzują się wydłużonym okresem przydatności do spożycia
- w syropie – używane do deserów, koktajli i lodów
- suszone – rzadziej spotykane, stosowane do ciast i musli
- kandyzowane – składnik dekoracyjny do ciast i wypieków
- marynowane – dodatek do mięs i serów
Czereśnie – zamienniki
- wiśnie – mają bardziej kwaśny smak, dobrze sprawdzają się w tych samych przepisach; zaleca się zmniejszyć ilość dodawanego cukru przy zastępowaniu nimi czereśni
- morele – mają podobną konsystencję po obróbce termicznej; dobrze sprawdzają się w ciastach i przetworach
- śliwki – odpowiednie do ciast i kompotów; w formie suszonej nadają się także do sosów oraz jako nadzienie
- jagody – alternatywa do deserów na zimno oraz dań śniadaniowych; mają odmienny profil smakowy, ale podobny balans słodyczy i kwasowości
- maliny – nadają się do lodów, kompotów i deserów, lecz są mniej zwarte, co wpływa na strukturę potrawy
Co zrobić z czereśni
Czereśnie wykorzystywane są zarówno w kuchni słodkiej, jak i wytrawnej. Występują w deserach, takich jak ciasta drożdżowe, tarty, clafoutis, kisiele i galaretki. W kuchni środkowoeuropejskiej stosowane są do kompotów, nalewek i konfitur. W gastronomii francuskiej i niemieckiej dodawane są do wypieków i przetworów. Coraz częściej używane są także w nowoczesnych daniach wytrawnych – jako składnik sosów do mięs, zwłaszcza dziczyzny i drobiu.
Jak przechowywać czereśnie
Czereśnie najlepiej przechowywać w lodówce, nieumyte, w luźno zamkniętym pojemniku lub papierowej torebce, co zapobiega skraplaniu się wilgoci. Optymalna temperatura to 0–4°C. Można je również zamrozić – należy je wcześniej umyć, osuszyć, wypestkować i rozłożyć pojedynczo na tacy w zamrażarce. Po zamrożeniu należy je przechowywać w szczelnym pojemniku lub woreczku strunowym. Czereśnie w tej formie nadają się do wypieków i koktajli. Suszenie jest możliwe w suszarce do owoców – przedtem należy czereśnie wypestkować i przekroić na połówki. Czereśnie marynowane i te w syropie należy przechowywać w chłodnym, zacienionym miejscu, a po otwarciu trzymać w lodówce.
