fasola jaś
Fasola Jaś, znana również jako fasola Piękny Jaś, biała fasola wielokwiatowa lub fasola wieloziarna, to duża, biała odmiana fasoli należąca do gatunku Phaseolus coccineus. Charakteryzuje się mięsistymi, mączystymi nasionami o delikatnym, lekko orzechowym smaku, dzięki czemu znajduje szerokie zastosowanie w kuchni europejskiej i śródziemnomorskiej. Fasola Jaś uprawiana jest głównie w Polsce, Meksyku oraz w krajach Europy Południowej, a jej dojrzałe nasiona są najczęściej dostępne w formie suszonej. Odznacza się dużą uniwersalnością kulinarną – może być duszona, gotowana, pieczona lub dodawana do sałatek i past.
Fasola Jaś – składniki odżywcze
Energia: 85 kcal (na 100 g ugotowanej, niesolonej fasoli Jaś bez dodatków)
- Białko: 4,62 g
- Tłuszcze ogółem: 0,38 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 2,3 g
- Węglowodany (bez błonnika): 14,62 g
- w tym cukry ogółem: 0,77 g
- Sód: 308 mg
- Wapń: 31 mg
- Żelazo: 0,83 mg
- Witamina C: 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Cholesterol: 0 mg
Fasola Jaś – historia i pochodzenie
Fasola Jaś (Phaseolus coccineus) pochodzi z górskich rejonów Ameryki Środkowej, szczególnie z terenów obecnego Meksyku i Gwatemali, gdzie była uprawiana przez rdzennych mieszkańców już kilka tysiącleci temu. Do Europy trafiła w XVI wieku wraz z innymi roślinami pochodzącymi z Nowego Świata. W Polsce szczególną popularność zyskała w XIX i XX wieku, zwłaszcza w rejonie Małopolski i Podkarpacia. Jej cenione walory smakowe oraz sprzyjające warunki klimatyczne sprawiły, że uprawa tej odmiany na stałe wpisała się w polskie rolnictwo i kuchnię regionalną.
Fasola Jaś – odmiany
- Piękny Jaś karłowy – odmiana niskopienna, o mniejszych wymaganiach uprawowych
- Piękny Jaś tyczny – tradycyjna, pnąca forma fasoli Jaś, dająca większe nasiona
- Jaś Karzełek – karłowa odmiana przystosowana do zbioru mechanicznego
- Jaś Wojciech – odmiana hodowana w Polsce, odporna na choroby
Rodzaje fasoli Jaś
- Fasola Jaś suszona – najczęściej spotykana forma handlowa, wymagająca wcześniejszego namoczenia
- Fasola Jaś mrożona – dostępna sezonowo, zazwyczaj w wersji młodej
- Fasola Jaś konserwowa – gotowana i zakonserwowana w solance, gotowa do spożycia bez obróbki termicznej
- Fasola Jaś świeża (młoda) – dostępna sezonowo, wymaga krótszego gotowania
Fasola Jaś – zamienniki
- Fasola cannellini – włoska biała fasola o zbliżonej wielkości i strukturze; dobrze sprawdza się w pastach i daniach jednogarnkowych; zamiana 1:1
- Fasola lima – bardziej maślana w smaku; zamiana możliwa, ale wymaga dostosowania czasu gotowania (jest bardziej miękka)
- Fasola masłowa – alternatywa o podobnej teksturze, lecz delikatniejszym smaku; polecana do zup i purée
- Fasola navy – drobniejsza, ale neutralna w smaku; stosować w proporcji 1:1, zmiana konsystencji może wpłynąć na finalny charakter dania
Co zrobić z fasoli Jaś?
Fasola Jaś znajduje zastosowanie w kuchni polskiej, włoskiej, francuskiej i hiszpańskiej – podawana jest zarówno jako składnik zup, jak i jako główny element dań wegetariańskich, zapiekanek oraz potraw jednogarnkowych. W Polsce klasycznym daniem z jej udziałem jest fasolka po bretońsku, przygotowywana z łagodnymi kiełbasami i przecierem pomidorowym. We Włoszech trafia do zup takich jak minestrone oraz do past fasolowych, a we Francji do dań typu cassoulet. Fasola Jaś dobrze komponuje się z tymiankiem, czosnkiem, rozmarynem i oliwą z oliwek, dlatego bywa też dodawana do sałatek lub serwowana jako przystawka.
Jak przechowywać fasolę Jaś?
Suszoną fasolę Jaś należy przechowywać w szczelnym pojemniku w suchym i chłodnym miejscu, z dala od światła słonecznego. Mrożoną fasolę Jaś należy trzymać w zamrażarce w temperaturze poniżej –18°C, maksymalnie do 12 miesięcy. Ugotowaną fasolę Jaś można przechowywać w lodówce do 3 dni, najlepiej w hermetycznym pojemniku. W celu dłuższego przechowywania ugotowaną fasolę można zamrozić w porcjach – przed zamrożeniem należy ją dokładnie ostudzić i osuszyć.
