gałka muszkatołowa
Gałka muszkatołowa, znana także jako muszkat lub nasiono muszkatołowe, to suszone nasiono drzewa muszkatołowego (Myristica fragrans), uprawianego głównie w Indonezji, Indiach i na Karaibach. Ma intensywny, korzenny aromat oraz ostry, lekko słodkawy smak. Stosuje się ją głównie w formie sproszkowanej, choć coraz częściej dostępne są również całe nasiona do starcia bezpośrednio przed użyciem. Cechuje się dużą intensywnością – już niewielka ilość wystarcza do nadania potrawom wyrazistego aromatu.
Gałka muszkatołowa – składniki odżywcze
- Wartość energetyczna: 464 kcal (na 100 g suszonej, sproszkowanej gałki muszkatołowej)
- Białko: 3,57 g
- Tłuszcze ogółem: 12,5 g
- – w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 10,71 g
- – kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 7,1 g
- Węglowodany przyswajalne: 85,71 g
- – cukry ogółem: 78,57 g
- Sód (Na): 429 mg
- Żelazo (Fe): 2,57 mg
- Wapń (Ca): 0 mg
- Witamina C (kwas askorbinowy): 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Cholesterol: 0 mg
Gałka muszkatołowa – historia i pochodzenie
Gałka muszkatołowa pochodzi z Wysp Korzennych, dziś należących do Indonezji, a jej historia w kuchni sięga czasów starożytnych. W średniowieczu była jedną z najdroższych i najbardziej pożądanych przypraw na świecie – obok goździków i cynamonu. W XVII wieku europejskie potęgi kolonialne, takie jak Holandia i Portugalia, zdominowały handel tym surowcem. Początkowo używana jako przyprawa aromatyczna oraz środek konserwujący, z biegiem czasu zdobyła stałe miejsce w kuchniach wielu kultur.
Gałka muszkatołowa – odmiany
- Myristica fragrans – podstawowa i jedyna jadalna odmiana wykorzystywana w kuchni; z jednego owocu pozyskuje się zarówno gałkę muszkatołową, jak i osnówkę nasienia, zwaną macis (kwiat muszkatołowy).
Rodzaje gałki muszkatołowej
- Cała – suszone, całe nasiona do starcia bezpośrednio przed użyciem
- Sproszkowana – mielona forma gotowa do użycia w kuchni
- Mieszanki przyprawowe – dostępna w gotowych kompozycjach, np. przyprawie do piernika
Gałka muszkatołowa – zamienniki
- Macis (kwiat muszkatołowy) – osnówka tego samego nasiona, ma łagodniejszy smak i może być stosowana w tych samych proporcjach
- Cynamon – w ograniczonych ilościach może zastąpić gałkę w wypiekach na słodko, choć jego smak jest bardziej słodki niż korzenny
- Goździki (zmielone) – podobnie jak gałka mają intensywny, pikantny aromat; należy stosować je w mniejszych ilościach (ok. połowy zalecanej ilości gałki)
- Imbir – może być używany jako zamiennik w niektórych daniach wytrawnych, jednak zmienia profil smakowy
Co zrobić z gałki muszkatołowej?
Gałka muszkatołowa jest charakterystyczna dla kuchni europejskiej, zwłaszcza francuskiej, niemieckiej i austriackiej – dodaje się ją do potraw ziemniaczanych, warzywnych (zwłaszcza ze szpinakiem), sosu beszamelowego czy farszów mięsnych. Stanowi istotny składnik licznych przypraw korzennych do ciast i wypieków bożonarodzeniowych, takich jak pierniki. W kuchni indyjskiej i bliskowschodniej występuje w niektórych mieszankach przypraw (np. garam masala), a w kuchni karaibskiej bywa stosowana w marynatach i napojach. Niewielka ilość gałki muszkatołowej wzbogaca zarówno dania słodkie, jak i wytrawne.
Jak przechowywać gałkę muszkatołową?
Całą gałkę muszkatołową należy przechowywać w szczelnym pojemniku, w ciemnym, suchym i chłodnym miejscu – może wówczas zachować aromat nawet przez kilka lat. Sproszkowaną wersję warto zużyć w ciągu kilku miesięcy, ponieważ dość szybko traci intensywność zapachu i smaku. Nie zaleca się jej zamrażać, ponieważ może to wpłynąć na zmianę struktury i pogorszenie walorów aromatycznych. Odpowiednio zabezpieczona przed działaniem wilgoci i światła długo zachowuje swoje właściwości.
