goździki
goździki
ogólny_opis: Goździki to suszone pąki kwiatowe drzewa goździkowego (Syzygium aromaticum), należącego do rodziny mirtowatych. Znane również jako goździki korzenne, stanowią intensywną przyprawę stosowaną w całości lub w formie mielonej w kuchniach na całym świecie – szczególnie w daniach słodkich, marynatach i mieszankach przypraw. Charakteryzują się ostrym, korzennym, nieco cynamonowym aromatem oraz intensywnym smakiem. Pochodzą z Azji Południowo-Wschodniej, a ich zastosowanie kulinarne sięga czasów starożytnych.Goździki – składniki odżywcze:
- Energia: 0 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcz całkowity: 0 g
- Tłuszcze nasycone: 0 g
- Tłuszcze trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Węglowodany ogółem: 0 g
- Cukry całkowite: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 0 g
- Sód: 0 mg
- Potas: 0 mg
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 IU
- Porcja: nieokreślona (prawdopodobnie dotyczy ekstraktu lub błędnych pomiarów surowca; wartości referencyjne nieodpowiednie dla suszonych, całych pąków goździkowych)
Goździki – historia i pochodzenie: Goździki pochodzą z Wysp Korzennych (Moluki), położonych na terenie dzisiejszej Indonezji. Były używane już w Chinach około 200 r. p.n.e., a do Europy trafiły za pośrednictwem arabskich kupców w średniowieczu. W epoce wielkich odkryć geograficznych stanowiły jeden z kluczowych towarów handlowych wśród przypraw. Z czasem ich uprawa rozprzestrzeniła się na inne regiony tropikalne, takie jak Zanzibar, Madagaskar czy Sri Lanka.Goździki – odmiany:
- Goździki pełne (całe suszone pąki kwiatowe) – najczęściej spotykana postać przyprawy
- Goździki mielone – drobno zmielona forma suszonych pąków, szybciej tracąca właściwości aromatyczne
- Olej goździkowy – stosowany głównie w przemyśle spożywczym jako składnik aromatyzujący
Rodzaje goździków:
- Suszone (całe) – pełna forma pąków kwiatowych, najczęściej wykorzystywana do przyprawiania kompotów, marynat i pieczeni
- Mielone – wygodne do wypieków, pierników i mieszanek przypraw
- Olej z goździków – silnie skoncentrowane źródło aromatu, stosowane w niewielkich ilościach
Goździki – zamienniki:
- Cynamon – nadaje podobny, korzenny charakter potrawom. Można stosować w zbliżonych proporcjach jako zamiennik w wypiekach lub kompotach.
- Ziele angielskie – wykazuje zbliżony profil smakowy, lecz o nieco łagodniejszym aromacie. Nadaje się jako zamiennik w zupach, marynatach i gulaszach (w proporcji 1:1).
- Gałka muszkatołowa – wydziela ciepły, złożony aromat; najlepiej sprawdza się jako zamiennik goździków w wypiekach. Używać w mniejszych ilościach (około ¾ objętości goździków).
- Mieszanka przypraw korzennych (np. do piernika) – często zawiera goździki, cynamon i inne przyprawy korzenne. Można ją stosować jako alternatywę (w proporcji 1:1), mając na uwadze wpływ na ogólny balans przypraw.
Co zrobić z goździkiem?: Goździk wykorzystywany jest w wielu kuchniach świata, m.in. indyjskiej, arabskiej, chińskiej oraz europejskiej. Stanowi podstawowy składnik przyprawiający kompoty, grzane wino, wypieki korzenne (takie jak pierniki), curry, mieszanki garam masala, a także dania mięsne – szczególnie pieczenie i pasztety. Dodaje się go również do marynat, kiszonek oraz napojów, np. herbaty masala chai. Goździk pasuje zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Ze względu na bardzo intensywny aromat stosuje się go w niewielkich ilościach.Jak przechowywać goździki?: Goździki należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu, aby zapobiec utracie aromatu. Goździki mielone szybciej tracą olejki eteryczne niż całe, dlatego najlepiej kupować je w formie całych pąków i mielić bezpośrednio przed użyciem. Istnieje możliwość ich zamrożenia, choć nie jest to powszechna praktyka – schłodzenie może jednak przedłużyć trwałość aromatu, pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia przed wilgocią i zapachami innych produktów.
