groszek
Groszek, znany również jako groch zielony lub zielony groszek, to jadalna część rośliny strączkowej (Pisum sativum). Najczęściej wykorzystywany jest w formie młodych, zielonych nasion zbieranych przed pełnym dojrzewaniem. Ma delikatnie słodkawy smak i szerokie zastosowanie w kuchniach wielu krajów. Występuje w postaci świeżej, mrożonej, konserwowej oraz suszonej. W kuchni wykorzystywany jest zarówno jako składnik dań głównych, jak i dodatków.
Groszek – składniki odżywcze
- Energia: 79 kcal
- Białko: 5,62 g
- Tłuszcz ogółem: 0 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- w tym kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 4,5 g
- Węglowodany: 13,48 g
- w tym cukry: 4,49 g
- Witamina C (kwas askorbinowy): 6,7 mg
- Witamina A: 449 IU
- Żelazo: 1,21 mg
- Wapń: 0 mg
- Sód: 0 mg
- Cholesterol: 0 mg
Wartości odżywcze dotyczą groszku zielonego, surowego, w przeliczeniu na 100 g produktu.
Groszek – historia i pochodzenie
Groszek (Pisum sativum) uprawiany był już w epoce neolitu na terenach Bliskiego Wschodu. Jego historia sięga około 8–9 tysięcy lat wstecz. Był ważnym elementem diety ludów Mezopotamii, Egiptu i Grecji. W czasach starożytnych spożywano głównie dojrzałe nasiona groszku w formie suszonej, jednak z czasem doceniono również młode, zielone strąki i nasiona. W średniowieczu groszek w wersji świeżej zyskał popularność dzięki kuchni francuskiej i włoskiej.
Groszek – odmiany
- Groszek cukrowy – spożywany w całości razem z jadalnym strąkiem; ma słodki smak i miękką skórkę
- Groszek łuskowy (groszek ogrodowy) – najczęściej spotykany w kuchni; nasiona wykorzystuje się po wyłuskaniu ze strąka
- Groszek pachnący jadalny – mniej popularna odmiana uprawna z jadalnymi nasionami
- Groszek pnący – forma groszku o długich latoroślach, często spotykana w wersji typu „snap pea”, którą można jeść w całości
Groszek – rodzaje
- Świeży – dostępny sezonowo, najczęściej na przełomie późnej wiosny i lata
- Mrożony – dostępny przez cały rok; forma najczęściej wykorzystywana w kuchni do gotowania i duszenia
- Konserwowy – ugotowany i zakonserwowany w zalewie solnej; gotowy do spożycia
- Suszony – dotyczy głównie dojrzałych nasion; wymaga długiego gotowania lub moczenia
- Kiełki groszku – stosowane jako dodatek do sałatek lub dekoracja
Groszek – zamienniki
- Bób – podobna struktura i smak; może być stosowany jako zamiennik w daniach jednogarnkowych i sałatkach; wymaga dłuższego gotowania
- Fasolka szparagowa – alternatywa pod względem struktury w daniach z patelni; wpływa na smak, jest mniej słodka
- Cukinia – stosowana jako zamiennik objętościowy w daniach z warzywami; ma inną konsystencję i wartość smakową
- Edamame (niedojrzała soja) – podobna forma zielonych ziarenek; często wykorzystywana w kuchni azjatyckiej; ma wyrazistszy smak i więcej białka
- Soczewica zielona – może zastąpić groszek w zupach lub purée; ma bardziej mączystą strukturę i wymaga innego czasu gotowania
Co zrobić z groszku?
Groszek zielony znajduje szerokie zastosowanie w kuchniach całego świata, szczególnie w kuchni francuskiej, brytyjskiej, indyjskiej oraz wegetariańskiej. Wykorzystuje się go jako składnik purée, zup (np. zupy krem z groszku), dań jednogarnkowych typu curry oraz potraw duszonych. Stanowi także warzywny dodatek do mięs, ryb i dań jarskich. Dodaje się go do risotto, makaronów i sałatek, a w wersji mrożonej także do szybkich dań z patelni. W kuchni indyjskiej jest składnikiem samos, curry i pilawu, a w Wielkiej Brytanii występuje w postaci „mushy peas” – kremowego dodatku do fish and chips.
Jak przechowywać groszek?
Świeży groszek należy przechowywać w lodówce, w zamkniętym pojemniku lub woreczku foliowym, najlepiej nie dłużej niż 3–4 dni. Groszek mrożony powinien znajdować się w zamrażarce, w temperaturze około –18°C, i może być przechowywany przez kilka miesięcy. Groszek konserwowy należy trzymać w oryginalnym opakowaniu w temperaturze pokojowej, a po otwarciu – w lodówce, w szczelnym pojemniku, maksymalnie przez 2–3 dni. Groszek suszony najlepiej przechowywać w szczelnym opakowaniu, w suchym i chłodnym miejscu. Groszek można również zamrażać samodzielnie – należy go wcześniej blanszować (ok. 1,5–2 minuty), dokładnie osuszyć i zamrozić w porcjach w szczelnych woreczkach.
