herbatniki
Herbatniki, znane również jako ciastka maślane, kruche ciastka lub petit beurre, to wypiekane, płaskie i zazwyczaj prostokątne ciasteczka. Ich podstawowymi składnikami są mąka pszenna, cukier, tłuszcz (najczęściej masło lub margaryna) oraz środki spulchniające. Nazwa pochodzi od tradycji podawania ich do herbaty, jednak obecnie funkcjonują jako samodzielna przekąska lub składnik deserów. W produkcji przemysłowej przybierają rozmaite formy i zawierają dodatki aromatyczne, takie jak wanilia, kokos czy kakao.
Herbatniki – składniki odżywcze
100 g produktu gotowego (herbatniki, przemysłowe, wypiekane)
- Energia: 400 kcal
- Białko: 6,25 g
- Tłuszcz ogółem: 12,5 g
- kwasy tłuszczowe nasycone: 5 g
- kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 2,5 g
- Cukry całkowite: 20 g
- Sód: 362 mg
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Witamina C: 0 mg
- Cholesterol: 0 mg
Herbatniki – historia i pochodzenie
Herbatniki mają swoje korzenie w XVII-wiecznej Europie, gdzie początkowo wypiekano je jako rodzaj sucharów dla podróżników i marynarzy. W XVIII i XIX wieku zyskały popularność w Anglii jako dodatek do herbaty, skąd pochodzi ich nazwa – „biscuits” w Wielkiej Brytanii i „cookies” w Stanach Zjednoczonych. Petit beurre, jeden z bardziej znanych europejskich wariantów herbatników, został opracowany we Francji w XIX wieku. Ich przemysłowa produkcja rozwinęła się znacząco w XX wieku, nadając ciasteczkom ustandaryzowaną formę i smak.
Herbatniki – odmiany
- Petit beurre – klasyczne francuskie ciasteczka z masłem
- Digestive – półsłodkie herbatniki z dodatkiem mąki pełnoziarnistej
- Maślane herbatniki – bogatsze w tłuszcz, o intensywniejszym smaku
- Herbatniki kakaowe – z dodatkiem kakao lub czekolady
- Herbatniki kokosowe – z wiórkami kokosowymi
- Herbatniki waniliowe – aromatyzowane wanilią
- Herbatniki typu Maria – cienkie, bardzo kruche, o neutralnym smaku
Rodzaje herbatników
- Pakowane w standardowej formie (trwałe, przemysłowe)
- Wypiekane domowo (zróżnicowane składniki i tekstura)
- Bez dodatku cukru (wersje dietetyczne)
- Zbożowe (pełnoziarniste, z dodatkiem otrębów)
- Z nadzieniem (np. z kremem lub marmoladą)
- Pokryte czekoladą (częściowo lub w całości)
- Miniaturowe (np. dla dzieci)
- W formie kruszonki (wykorzystywane w deserach)
Herbatniki – zamienniki
- Biszkopty – delikatniejsze w strukturze, mniej tłuste; mogą wymagać mniejszej ilości tłuszczu w przepisie
- Ciastka owsiane – bardziej ziarniste; nadają wypiekom strukturę, mogą wpływać na poziom słodkości produktu końcowego
- Kruche ciasto – stosowane jako zamiennik rozdrobnionych herbatników na spód do tart
- Granola – w wersjach mało słodzonych może być wykorzystywana do spodu deserów lub przekąsek; nadaje chrupkość
- Pierniczki – zastępstwo w przepisach korzennych; nadają inny profil smakowy (np. cynamon, goździki)
Co zrobić ze herbatników?
Herbatniki stanowią popularny składnik kuchni europejskiej i północnoamerykańskiej, szczególnie w wypiekach i deserach. Najczęściej wykorzystywane są do przygotowania spodów do ciast na zimno, takich jak serniki czy tarty bez pieczenia. W wersji pokruszonej stanowią chrupiącą warstwę w deserach typu trifle lub element dekoracyjny. Używane są również w domowych wersjach popularnych deserów, takich jak tiramisu, a także jako przekąska do kawy lub herbaty. Nadają się również do przekładania nadzieniem czekoladowym lub mlecznym jako warstwa w ciastach bez pieczenia.
Jak przechowywać herbatniki?
Herbatniki należy przechowywać w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w suchym i chłodnym miejscu, z dala od źródeł wilgoci i intensywnych zapachów. Najlepiej wykorzystać do tego pojemniki hermetyczne lub oryginalne opakowania z zamknięciem strunowym. Po otwarciu nie powinno się ich przechowywać dłużej niż 2–3 tygodnie. Herbatniki można również zamrażać – najlepiej w szczelnych woreczkach, w temperaturze poniżej -18°C, maksymalnie przez 3 miesiące. Przed użyciem należy je rozmrozić w temperaturze pokojowej.
