kasza jęczmienna

Opis ogólny

Kasza jęczmienna to produkt spożywczy otrzymywany z obłuszczonych i przetworzonych ziaren jęczmienia zwyczajnego (Hordeum vulgare). W zależności od sposobu obróbki występuje w różnych formach – pęczak, perłowa (mazurska) oraz łamana. Znana również jako krupa jęczmienna, należy do najstarszych zbóż uprawianych przez człowieka. Jest często wykorzystywana w tradycyjnych kuchniach Europy Środkowo-Wschodniej. Ze względu na swoją strukturę oraz zdolność wchłaniania płynów doskonale sprawdza się w daniach jednogarnkowych i zupach.

Kasza jęczmienna – składniki odżywcze

informacja: Wartości odżywcze dotyczą kaszy jęczmiennej perłowej, suchej, w przeliczeniu na 100 g produktu:składniki:

• Energia: 336 kcal
• Białko: 8 g
• Tłuszcz ogółem: 1,6 g
• – w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0,32 g
• – kwasy tłuszczowe trans: 0 g
• Błonnik pokarmowy: 9,6 g
• Węglowodany ogółem (przyswajalne): 75,2 g
• – w tym cukry: 8 g
• Sód: 32 mg

Kasza jęczmienna – historia i pochodzenie

Kasza jęczmienna pochodzi od jęczmienia, jednego z najstarszych zbóż znanych człowiekowi, uprawianego od tysięcy lat. Historia jej spożycia sięga czasów neolitu, szczególnie na obszarach Bliskiego Wschodu, gdzie jęczmień pełnił rolę jednej z podstawowych roślin uprawnych. W Europie Środkowej była szeroko wykorzystywana w kuchni wiejskiej jako tanie i sycące źródło węglowodanów. Tradycyjnie stanowiła istotny składnik diety w krajach takich jak Polska, Niemcy, Rosja czy Czechy.

Kasza jęczmienna – odmiany

• Kasza pęczak – uzyskiwana z całych, jedynie wypolerowanych ziaren jęczmienia; zachowuje najwięcej struktury ziarna i ma wyraźnie jędrną konsystencję po ugotowaniu.
• Kasza perłowa (polska, mazurska) – ziarna obłuszczone i drobno polerowane, o mniejszej twardości; najpopularniejsza pod względem zastosowania kulinarnego.
• Kasza łamana (grysik jęczmienny) – pocięta na drobne kawałki kasza perłowa; szybciej się gotuje i ma delikatniejszą strukturę.

Kasza jęczmienna – rodzaje

• Sucha – naturalna, niepoddana obróbce termicznej, surowa forma kaszy wymagająca gotowania przed spożyciem.
• Gotowana – uprzednio obrobiona termicznie, gotowa do bezpośredniego spożycia lub dalszego przetwarzania (np. do pierogów lub farszów).
• Mrożona – wcześniej ugotowana i zamrożona dla wygody oraz szybkiego przygotowania.
• Ekspandowana – poddana działaniu wysokiej temperatury i ciśnienia, przypominająca strukturą płatki śniadaniowe.

Kasza jęczmienna – zamienniki

• Kasza gryczana – o neutralnym smaku; sprawdza się w podobnych potrawach, np. zapiekankach i farszach. Charakteryzuje się bardziej wyrazistym aromatem i inną strukturą.
• Ryż – zwłaszcza brązowy lub arborio; może pełnić funkcję zamiennika w risottach i potrawach jednogarnkowych, jednak wymaga precyzyjnego doboru proporcji płynów.
• Komosa ryżowa (quinoa) – o lekko orzechowym smaku; szybsza w przygotowaniu, często wymaga wcześniejszego przepłukania w celu usunięcia goryczy. Szczególnie polecana do sałatek.
• Bulgur – zwłaszcza drobny; może zastąpić kaszę jęczmienną w sałatkach i zupach, gotuje się szybciej i ma łagodniejszą konsystencję.

Co zrobić z kaszy jęczmiennej?

Kasza jęczmienna jest szeroko wykorzystywana w kuchni środkowoeuropejskiej i słowiańskiej – pojawia się m.in. w zupach (np. krupniku), daniach jednogarnkowych (z warzywami, mięsem lub grzybami), zapiekankach oraz jako dodatek do pieczeni i sosów. Pęczak stosuje się również w nowoczesnych odmianach risotta („pęczotto”) lub jako składnik sałatek. Kasza ta jest popularna w kuchni wegetariańskiej jako zamiennik ryżu i baza do farszów, a także w kuchni żydowskiej, gdzie wykorzystywana jest do czulentu. Nadaje się zarówno do gotowania w wodzie lub bulionie, jak i do pieczenia czy duszenia.

Jak przechowywać kaszę jęczmienną?

Kaszę jęczmienną należy przechowywać w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu, najlepiej w szczelnie zamkniętym opakowaniu (szklanym słoju, metalowej puszce lub pojemniku hermetycznym), aby zabezpieczyć ją przed wilgocią i szkodnikami. Surową, suchą kaszę można przechowywać przez wiele miesięcy – nawet do roku. Ugotowaną kaszę należy przechowywać w lodówce, w szczelnie zamkniętym pojemniku, do 3–4 dni. Można ją także zamrozić – po ostudzeniu i podzieleniu na porcje przechowywać w zamrażalniku do 2–3 miesięcy. Przed ponownym użyciem wystarczy ją podgrzać na patelni lub w kuchence mikrofalowej z dodatkiem niewielkiej ilości wody.