kasza pęczak
Kasza pęczak, znana również jako pęczak jęczmienny, to rodzaj kaszy wytwarzanej z całych, polerowanych ziaren jęczmienia. Jest to jedna z najmniej przetworzonych form kaszy jęczmiennej, wyróżniająca się gruboziarnistą strukturą oraz wyraźnym, lekko orzechowym smakiem. Pęczak stosuje się w kuchniach Europy Środkowo-Wschodniej, wykorzystując go m.in. do dań jednogarnkowych, zup i sałatek. Znany jest również pod nazwami: całe ziarno jęczmienne, jęczmień łuskany. Pęczak nie jest poddawany kruszeniu ani rozdrabnianiu, dzięki czemu zachowuje zwartą strukturę również po ugotowaniu.
Kasza pęczak – składniki odżywcze
Wartości podano dla surowej kaszy pęczak, na 100 g produktu:
- Energia: 345 kcal
- Białko: 9,09 g
- Tłuszcz: 0,91 g
- Tłuszcze nasycone: 0 g
- Tłuszcze trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Węglowodany przyswajalne: 78,18 g
- Cukry: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 16,4 g
- Sód: 0 mg
- Potas: 273 mg
- Wapń: 29 mg
- Żelazo: 1,82 mg
- Witamina D: 0 IU
Kasza pęczak – historia i pochodzenie
Kasza pęczak wywodzi się z jęczmienia zwyczajnego (Hordeum vulgare), jednej z najstarszych roślin uprawnych na świecie. Ziarna jęczmienia, obłuskane z zewnętrznych łusek i następnie polerowane, tworzą kaszę pęczak. Uprawa jęczmienia sięga ponad 10 tysięcy lat – początkowo prowadzono ją w rejonach Bliskiego Wschodu (tzw. Żyznego Półksiężyca), skąd rozprzestrzeniła się na tereny Europy i Azji. Kasza pęczak była powszechnie wykorzystywana na ziemiach polskich już w średniowieczu, zarówno w kuchni dworskiej, jak i chłopskiej.
Kasza pęczak – odmiany
- Pęczak standardowy – całe, polerowane ziarno jęczmienia bez dodatku innych zbóż.
- Pęczak perłowy – drobniejszy, bardziej wypolerowany wariant, mniej wyrazisty w strukturze po ugotowaniu.
- Pęczak organiczny – wyprodukowany z surowca pochodzącego ze zrównoważonych upraw ekologicznych, bez użycia chemicznych środków ochrony roślin.
Kasza pęczak – rodzaje
- Surowy (niegotowany) – dostępny luzem lub paczkowany, wymaga gotowania.
- Parzony – wstępnie poddany obróbce termicznej, co skraca czas gotowania.
- Mrożony – ugotowany i zamrożony pęczak, gotowy do odgrzania.
- W formie ekspandowanej – rzadziej spotykana postać, wykorzystywana jako składnik przekąsek zbożowych.
Co zrobić z kaszy pęczak?
Z kaszy pęczak można przygotować wiele potraw charakterystycznych dla kuchni Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej. Jest ona podstawą dań jednogarnkowych, takich jak krupnik, gulasze warzywne i potrawy z grzybami. Wykorzystuje się ją również jako składnik farszów do warzyw, bazę do wegetariańskich burgerów, kaszotto (polskiego odpowiednika risotto) oraz sałatki serwowane na zimno. W kuchni żydowskiej kasza pęczak pojawia się w daniach typu krupy z grzybami, natomiast w kuchni rosyjskiej często łączona jest z kwaśną śmietaną i koperkiem.
Jak przechowywać kaszę pęczak?
Kaszę pęczak należy przechowywać w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu – najlepiej w szczelnie zamykanym pojemniku, z dala od wilgoci oraz źródeł światła. Po otwarciu opakowania warto przesypać produkt do hermetycznego pojemnika, aby zapobiec jego zawilgoceniu i przedłużyć trwałość. Ugotowaną kaszę pęczak można przechowywać w lodówce do 3 dni, w szczelnie zamkniętym pojemniku. Można ją również zamrozić – po ostudzeniu należy przełożyć ją porcjami do zamykanych woreczków lub pojemników i trzymać w zamrażarce do 3 miesięcy.
