
kaszanka
Opis ogólny
Kaszanka, znana również jako kiszka, krupniok, kaszok czy żymlok (regionalnie), to gotowany wyrób wędliniarski sporządzany z podrobów (najczęściej wieprzowych), krwi i kaszy – zwykle gryczanej lub jęczmiennej. Zaliczana jest do wyrobów garmażeryjnych i znana w wielu krajach pod różnymi nazwami: w Niemczech jako „Blutwurst”, w Wielkiej Brytanii jako „black pudding”. Kaszanka ma ciemny, niemal czarny kolor i intensywny aromat, zależny od użytych przypraw i dodatków. Może być sprzedawana na surowo (do dalszej obróbki), podpieczona lub w wersji gotowej do spożycia na zimno.
Kaszanka – składniki odżywcze
informacje_pochodzenie: Dane dotyczą surowej kaszanki (100 g):składniki:
- Energia: 429 kcal
- Białko: 17,86 g
- Tłuszcz ogółem: 35,71 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 16,07 g
- Cholesterol: 125 mg
- Węglowodany ogółem: 7,14 g
- w tym cukry: 0 g
- Błonnik: 0 g
- Sód: 1214 mg
- Wapń (Ca): 71 mg
- Żelazo (Fe): 9,64 mg
- Witamina A (RAE): 193 µg
- Witamina C: 0 mg
Kaszanka – historia i pochodzenie
Kaszanka wywodzi się z tradycyjnych europejskich technik przetwórstwa mięsa, szczególnie tych związanych z wykorzystywaniem całej tuszy zwierzęcej. Uważa się, że jej początki sięgają średniowiecza, a na ziemiach polskich wiążą się ze zwyczajem wiejskiego uboju trzody. Był to sposób na szybkie przetworzenie krwi oraz podrobów – produktów nietrwałych, wymagających natychmiastowego przerobu. W różnych regionach Polski wykształciły się lokalne wersje kaszanki, uwzględniające dostępne składniki i preferencje smakowe.
Kaszanka – odmiany
- Kaszanka gryczana – z dodatkiem kaszy gryczanej; najczęściej spotykana we wschodniej Polsce
- Kaszanka jęczmienna – przygotowywana z kaszy jęczmiennej; popularna na Śląsku i w centralnej Polsce
- Kiszka ziemniaczana – wariant z dodatkiem gotowanych ziemniaków zamiast kaszy; popularna na Podlasiu i Litwie
- Krupniok śląski – śląska odmiana kaszanki; często spożywana na gorąco, grillowana lub podsmażana
- Kaszanka w słoiku – pasteryzowana wersja przeznaczona do dłuższego przechowywania; zazwyczaj o delikatniejszym smaku
Kaszanka – rodzaje
- Świeża – do obróbki termicznej; dostępna w ladach chłodniczych sklepów mięsnych
- Pasteryzowana – sprzedawana w słoikach lub puszkach; gotowa do spożycia na zimno lub po podgrzaniu
- Wędzona – o intensywniejszym aromacie i dłuższym terminie przydatności do spożycia
- Grillowana lub smażona – w formie gotowej do spożycia; często dostępna w sezonie letnim, w punktach gastronomii plenerowej
- Mrożona – mniej popularna forma; stosowana głównie w gastronomii zbiorowej
Kaszanka – zamienniki
- Black pudding – brytyjski odpowiednik kaszanki, o zwartej konsystencji i zawierający mąkę owsianą; może być używany w potrawach kuchni anglosaskiej
- Boudin noir – francuska wersja kaszanki, delikatniejsza w smaku; wykorzystywana w daniach kuchni europejskiej
- Kiszka ziemniaczana – alternatywa dla kaszanki w przepisach niewymagających obecności krwi
- Pasztet z podrobów – zamiennik w daniach takich jak kanapki czy farsze
- Falafel lub kotlet z ciecierzycy – alternatywa stosowana w kuchni wegetariańskiej; wymaga modyfikacji przypraw w przepisie
Co zrobić z kaszanka?
Kaszanka jest uniwersalnym składnikiem tradycyjnej kuchni środkowoeuropejskiej – szczególnie charakterystycznym dla Polski, Niemiec, Czech i Austrii. Podaje się ją zazwyczaj na gorąco: pieczoną, smażoną lub grillowaną – często z dodatkiem cebuli, jabłek, kiszonej kapusty lub musztardy. W Polsce typowym przykładem jest kaszanka z grilla lub smażona na patelni jako danie obiadowe. Może stanowić także składnik farszu do pierogów, naleśników lub słonych tart. Często serwowana jest na wiejskich stołach biesiadnych oraz podczas sezonowych spotkań przy ognisku lub grillu.
Jak przechowywać kaszanka?
Kaszankę należy przechowywać w lodówce w temperaturze 0–4°C – najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub w szczelnie zamkniętym pojemniku. Termin przydatności zależy od postaci produktu: kaszanka świeża nadaje się do spożycia jedynie przez kilka dni, natomiast wersje wędzone i pasteryzowane można przechowywać znacznie dłużej. Kaszankę można również mrozić, jednak najlepiej zrobić to niezwłocznie po zakupie – w ciągu 24 godzin. Zamrożona kaszanka może być przechowywana przez 2–3 miesiące. Przed spożyciem należy ją rozmrażać powoli w lodówce. Po otwarciu pasteryzowaną kaszankę należy spożyć w ciągu 2 dni.






