kiełki
Opis ogólny
Kiełki to młode, kiełkujące pędy roślin uprawnych, otrzymywane poprzez namaczanie i kiełkowanie nasion w kontrolowanych warunkach. Wykorzystuje się je w kuchni jako składnik sałatek, kanapek, wrapów, a także jako dodatek do dań ciepłych, serwowany tuż przed podaniem. W zależności od rośliny, z której pochodzą, kiełki różnią się smakiem – od łagodnych (np. lucerna), przez orzechowe (ciecierzyca), po pikantne nuty (rzodkiewka, brokuł). Inne używane nazwy to „kiełki roślinne”, „młode pędy” lub „mikroliście” (choć te ostatnie różnią się botanicznie).
Kiełki – składniki odżywcze
rodzaj składnika: surowe kiełki (dane dla 100 g produktu)wartości odżywcze:
- Energia: 235 kcal
- Białko: 8,82 g
- Tłuszcz ogółem: 2,94 g
- – w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- – w tym kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 0 g
- – w tym kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 0 g
- – kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 2,9 g
- Węglowodany przyswajalne: 47,06 g
- – w tym cukry ogółem: 5,88 g
- – w tym cukry dodane: 5,9 g
- Sód: 412 mg
- Potas: 103 mg
- Wapń: 18 mg
- Żelazo: 2,94 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 IU
- Cholesterol: 0 mg
Kiełki – historia i pochodzenie
Kiełki znane są w kuchni od tysięcy lat, szczególnie na terenach Azji Wschodniej, gdzie spożywano je już w starożytnych Chinach. Ich popularność wzrosła w XX wieku – zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie – jako efekt rosnącego zainteresowania kuchnią roślinną i alternatywnymi źródłami składników kulinarnych. Początkowo najczęściej hodowano kiełki fasoli mung oraz lucerny, obecnie w sprzedaży dostępna jest znacznie szersza gama gatunków.
Kiełki – odmiany
- Kiełki lucerny – delikatne, łagodne w smaku, najczęściej wykorzystywane w sałatkach i kanapkach
- Kiełki rzodkiewki – wyraziste, ostre, przypominające smak dorosłej rzodkiewki
- Kiełki brokuła – lekko pikantne, z nutą goryczy
- Kiełki soi – jędrne i mięsiste, popularne w kuchni azjatyckiej (np. stir-fry)
- Kiełki fasoli mung – popularne w kuchni azjatyckiej, wykorzystywane również w daniach na ciepło
- Kiełki pszenicy – słodkawe, często stosowane w domowych sokach i koktajlach
- Kiełki ciecierzycy – orzechowe, doskonałe do past i dań bliskowschodnich
Rodzaje kiełków
- świeże (najpopularniejsze, dostępne w opakowaniach chłodzonych)
- z uprawy domowej (najczęściej pozyskiwane w słoiku lub na sitku)
- suszone (mniej popularne, stosowane jako dodatek do zup i wywarów)
- mrożone (rzadko spotykane, mogą zmieniać strukturę po rozmrożeniu)
Kiełki – zamienniki
- Mikroliście – nieco starsza forma rośliny niż kiełki, podobna w zastosowaniu, lecz o bardziej wykształconych liściach i głębszym smaku; stosuje się bez modyfikacji ilości w przepisie
- Świeże zioła (np. rukola, kolendra, pietruszka) – sprawdzają się jako zamiennik smakowy w sałatkach i na kanapkach; warto dostosować ich ilość w zależności od intensywności aromatu
- Sałaty liściaste (np. roszponka, endywia) – przydatne do zastąpienia kiełków jako wypełniacz w daniach surówkowych; nie oddają jednak charakterystycznej tekstury kiełków, dlatego najlepiej łączyć je z innymi składnikami
Co zrobić z kiełków?
Kiełki znajdują zastosowanie głównie w kuchni fusion, azjatyckiej, skandynawskiej oraz wegetariańskiej i wegańskiej. Najczęściej dodaje się je bezpośrednio do sałatek, wrapów, sushi, zup (tuż przed podaniem), a także do kanapek. Sprawdzają się również jako dodatek do makaronów, dań curry, dań stir-fry lub jako element dekoracyjny. Nadają potrawom chrupkości i świeżości, a poszczególne odmiany kiełków różnicują smak dania – od ostrych po orzechowe i słodkawe.
Jak przechowywać kiełki?
Kiełki należy przechowywać w lodówce, w temperaturze od 2°C do 6°C, najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub w pojemniku z przepuszczającym powietrze wieczkiem. Po otwarciu najlepiej spożyć je w ciągu 2–3 dni. Ze względu na dużą zawartość wody i delikatną strukturę nie nadają się do długiego przechowywania ani do zamrażania – po rozmrożeniu tracą jędrność i teksturę. Jeśli są hodowane w domu, najlepiej spożyć je natychmiast po osiągnięciu pożądanej długości (najczęściej 3–5 dni od rozpoczęcia kiełkowania).
