lubczyk
Opis ogólny
Lubczyk (łac. Levisticum officinale), znany również jako lubczyk ogrodowy, maggi lub selerowiec, to bylina z rodziny selerowatych, powszechnie uprawiana jako przyprawa kulinarna. Charakteryzuje się intensywnym aromatem, przypominającym seler i przyprawę Maggi, stąd jego potoczna nazwa w wielu regionach Polski. W kuchni wykorzystuje się zarówno liście, jak i łodygi oraz korzenie rośliny. Lubczyk występuje przede wszystkim w formie świeżej i suszonej, stanowiąc dodatek do zup, bulionów i mięsnych farszów. Uprawiany jest głównie w Europie Środkowej, ale znany także w kuchniach Bałkanów i Bliskiego Wschodu.
Lubczyk – składniki odżywcze
forma: lubczyk – suszonyporcja: 100 gwartości odżywcze:
- Energia: 0 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcz całkowity: 0 g
- Kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- Kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Błonnik: 0 g
- Węglowodany (różnica): 0 g
- Cukry całkowite: 0 g
- Witamina A: 0 IU
- Witamina C: 0 mg
- Sód: 0 mg
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
Lubczyk – historia i pochodzenie
Lubczyk pochodzi prawdopodobnie z regionu Iranu i Afganistanu, skąd rozprzestrzenił się na obszar Morza Śródziemnego, a następnie do Europy Południowej i Środkowej. Znany był już w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie stosowano go zarówno w kuchni, jak i w gospodarstwie domowym jako roślinę aromatyczną. W średniowieczu uprawiano go w ogrodach klasztornych. W Polsce uprawa lubczyku jest udokumentowana od średniowiecza, a szczególnie popularna stała się od XIX wieku na terenach wiejskich.
Lubczyk – odmiany
- Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) – jedyna jadalna odmiana używana w kuchni
Lubczyk – rodzaje
- świeży – liście zbierane z rośliny i używane bezpośrednio
- suszony – suszone liście, przechowywane w szczelnym pojemniku
- mrożony – liście lubczyku zamrożone w całości lub posiekane
- mieszanki przyprawowe – jako składnik przypraw typu „warzywko” lub „bulion warzywny”
Lubczyk – zamienniki
- seler naciowy – o podobnym profilu aromatycznym; można nim zastąpić lubczyk w bulionach lub duszonych daniach; zaleca się użycie większej ilości w porównaniu do świeżego lubczyku
- pietruszka naciowa – mniej intensywna, ale podobna pod względem zieloności i świeżości aromatu; używać w proporcji 1:1 w daniach z zupami i sałatkami
- seler korzeniowy (liście) – dostarcza częściowo podobnego smaku; stosować ostrożnie ze względu na silniejszy zapach
- ziele selera (susz) – dostępne w formie przyprawy; można zamienić suszony lubczyk proporcją 1:1
Co zrobić z lubczyku?
Lubczyk jest charakterystyczny dla kuchni środkowoeuropejskiej, zwłaszcza polskiej, austriackiej, niemieckiej i rumuńskiej, gdzie wykorzystywany jest do przyprawiania zup warzywnych, rosołu, sosów mięsnych, farszów, pasztetów oraz jako składnik domowych mieszanek przyprawowych. Dodaje intensywnego, korzennego i lekko pikantnego aromatu potrawom, dlatego stosowany jest również w ograniczonych ilościach do marynat. W kuchni bułgarskiej używany jest w potrawach z fasoli i mięsa mielonego, a na Bliskim Wschodzie – jako element suszonych mieszanek przyprawowych.
Jak przechowywać lubczyk?
Świeży lubczyk należy przechowywać w lodówce, zawinięty w wilgotny ręcznik papierowy lub w pojemniku na zioła – najlepiej zużyć w ciągu 4–5 dni. Można go również zamrozić – całe liście lub posiekane, umieszczone w pojemnikach lub woreczkach do mrożenia albo w kostkach lodu z wodą lub oliwą. Suszony lubczyk przechowuje się w suchym, chłodnym miejscu, w szczelnie zamkniętym słoiku, z dala od światła – nie dłużej niż 1 rok, ponieważ z czasem traci intensywność smaku.
