majonez
majonez
Majonez, znany również jako sos majonezowy, to gęsty, emulsyjny sos składający się z żółtek jaj, oleju roślinnego, octu lub soku z cytryny oraz przypraw. Ma biało-kremowy kolor i charakterystyczną, kremową konsystencję. W kuchni pełni funkcję zarówno dodatku smakowego, jak i składnika bazowego do innych sosów. Zdobył popularność w kuchniach Europy oraz obu Ameryk, gdzie jest wykorzystywany w sałatkach, kanapkach oraz potrawach z zimnego bufetu.
Majonez – składniki odżywcze
- Energia: 750 kcal
- Białko ogółem: 0 g
- Tłuszcz ogółem (lipidy): 75 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 12,5 g
- w tym kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Cholesterol: 83 mg
- Węglowodany ogółem: 0 g
- Cukry ogółem: 0 g
- Błonnik pokarmowy: 0 g
- Sód (Na): 667 mg
- Żelazo (Fe): 0 mg
- Wapń (Ca): 0 mg
- Witamina C (kwas askorbinowy): 0 mg
- Witamina A (IU): 0 IU
- Dane dotyczą surowego, przemysłowego majonezu w porcji 100 g.
Majonez – historia i pochodzenie
Majonez pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku, a jego nazwa najczęściej wiązana jest z miastem Mahón na Minorce. Według jednej z teorii przepis został przywieziony przez francuskich kucharzy po zdobyciu miasta przez armię księcia Richelieu. Inne wersje wskazują na jego francuskie lub hiszpańskie korzenie, gdzie podobne sosy na bazie oliwy i jajek były znane już wcześniej. W XIX wieku majonez zyskał popularność w Europie Zachodniej, a z czasem stał się produktem przemysłowym na skalę światową.
Majonez – odmiany
- Majonez klasyczny – na bazie żółtek jaj, oleju roślinnego i musztardy
- Majonez polski – o bardziej wyrazistym smaku, często z dodatkiem octu spirytusowego
- Majonez japoński (np. Kewpie) – zawiera ocet ryżowy oraz wyłącznie żółtka jaj; ma delikatniejszy smak
- Majonez wegański – bez jajek, najczęściej wykorzystuje mleko sojowe lub aquafabę jako emulgator
- Majonez ziołowy – z dodatkiem świeżych lub suszonych ziół (np. koperku, bazylii, pietruszki)
- Majonez czosnkowy – z dodatkiem czosnku; popularny w kuchni śródziemnomorskiej
Rodzaje majonezu
- świeży, domowy
- pasteryzowany, przemysłowy (w słoikach, tubach, wiaderkach)
- o obniżonej zawartości tłuszczu (light)
- w proszku – do przygotowania sosu po dodaniu wody i oleju (rzadziej spotykany)
Majonez – zamienniki
- Jogurt naturalny – można go stosować zamiast majonezu w sałatkach, zwłaszcza jako lżejszą wersję sosu; zmienia jednak smak i konsystencję
- Śmietana kwaśna – zamiennik o podobnej gęstości, sprawdzi się w dipach i zimnych sosach
- Hummus – alternatywa roślinna nadająca potrawom inny profil smakowy
- Awokado (rozgniecione) – może zastąpić majonez w pastach i kanapkach; jego tłusta konsystencja i neutralny smak są zbliżone, choć kolor i smak będą inne
- Musztarda z oliwą – emulsyjna baza o intensywnym smaku, odpowiednia do niektórych sałatek
Co zrobić z majonezu?
Majonez jest składnikiem charakterystycznym dla kuchni środkowoeuropejskiej, amerykańskiej oraz rosyjskiej. Wykorzystywany jest jako sos do kanapek i burgerów, składnik sałatek, takich jak jarzynowa, coleslaw czy ziemniaczana, a także jako baza do innych sosów, m.in. aioli czy remulady. W kuchni polskiej obecny jest w klasycznych przystawkach wielkanocnych i bożonarodzeniowych. Dodaje się go także do past jajecznych, rybnych i warzywnych, a w niektórych przepisach również do ciast i wypieków jako emulgator i środek nawilżający.
Jak przechowywać majonez?
Majonez należy przechowywać w chłodnym i zacienionym miejscu, najlepiej w lodówce, w temperaturze od 2°C do 7°C. Po otwarciu słoika produkt powinien zostać spożyty w ciągu kilku tygodni, zgodnie z datą przydatności do spożycia podaną na opakowaniu. Domowy majonez, który nie zawiera konserwantów, powinien być spożyty w ciągu 2–3 dni. Nie zaleca się mrożenia majonezu, ponieważ struktura emulsji ulega rozwarstwieniu po rozmrożeniu, co negatywnie wpływa na jego konsystencję i przydatność do spożycia.
