miso
Miso (inne nazwy: pasta miso, fermentowana pasta sojowa) to gęsta pasta uzyskiwana w wyniku fermentacji soi z dodatkiem soli i ziaren zbóż – najczęściej ryżu (kome miso), jęczmienia (mugi miso) lub soi (hatcho miso). Produkt ten jest jednym z podstawowych elementów kuchni japońskiej i od wieków wykorzystywany jako przyprawa, baza zup, sosów czy marynat. Charakteryzuje się głębokim, słonym smakiem umami i wyrazistym aromatem, wynikającym z naturalnej fermentacji. Miso występuje w różnych kolorach i stopniach intensywności, zależnie od długości fermentacji oraz rodzaju użytych zbóż.
Miso – składniki odżywcze
informacje dotyczące porcji: Dane dla pasty miso (postać surowa, 100 g)wartości_żywieniowe:
- Energia: 208 kcal
- Białko: 8,33 g
- Tłuszcz ogółem: 8,33 g
- Tłuszcze nasycone: 0 g
- Tłuszcze trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Węglowodany ogółem: 25 g
- Cukry ogółem: 16,67 g
- Błonnik pokarmowy: 8,3 g
- Sód (Na): 4833 mg
- Żelazo (Fe): 3 mg
- Wapń (Ca): 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Witamina C: 0 mg
Miso – historia i pochodzenie
Miso wywodzi się z Chin, gdzie już około VI wieku istniała fermentowana pasta podobna do dzisiejszego miso – jiang. W okresie Heian (794–1185) pasta ta dotarła do Japonii, gdzie zaczęto ją produkować lokalnie z dostępnych składników. Początkowo miso było towarem luksusowym, spożywanym głównie w klasztorach i na dworach arystokratycznych, natomiast w okresie Edo (1603–1868) stało się powszechną przyprawą w kuchni japońskiej. Tradycja produkcji miso przetrwała do dziś, a jego warianty różnią się regionalnie i rodzajami użytych składników.
Miso – odmiany
- Kome miso – miso na bazie soi i ryżu, o zróżnicowanej barwie (od białej do czerwonej), w zależności od długości fermentacji
- Mugi miso – miso na bazie jęczmienia i soi, o intensywnym, często słodkawym smaku i ciemniejszym kolorze
- Hatcho miso – czysto sojowe miso, bez dodatku zbóż; bardzo ciemne, gęste i o intensywnym, słonym smaku
- Shiro miso – tzw. białe miso, fermentowane krótko; łagodne i słodkie w smaku
- Aka miso – czerwone miso, fermentowane długo; bardziej słone i intensywne
- Awase miso – mieszanka różnych typów miso, najczęściej shiro i aka, wykorzystywana w celu zbalansowania smaku
Rodzaje miso
- Świeże (niespasteryzowane) – zachowuje aktywność enzymatyczną, wymaga chłodzenia
- Pasteryzowane – dostępne w sprzedaży detalicznej, mniej podatne na dalszą fermentację podczas przechowywania
- Proszkowane – odwodniona forma miso, wygodna do szybkiego przygotowywania potraw
- W tubkach/pastach gotowych – z dodatkiem innych składników (np. bulionów)
- Z dodatkami – np. z wodorostami, sezamem, chili
Miso – zamienniki
- Tamari lub jasny sos sojowy – może zastępować miso w niektórych przepisach z płynną bazą, ale nie oddaje tej samej gęstości i fermentowanego charakteru
- Pasta tahini z dodatkiem sosu sojowego – może zbliżać się konsystencją i smakiem do jasnego miso (shiro), ale wymaga dostosowania ilości soli
- Bulion warzywny z pastą sezamową – alternatywa dla miso w zupach, choć o innym profilu smakowym
- Vegemite lub Marmite – wykorzystywane w kuchni wegańskiej jako zamiennik umami, szczególnie w sosach; należy jednak uważać na ich intensywny smak i wysoką zawartość soli
Co zrobić z miso?
Miso jest kluczowym składnikiem tradycyjnej kuchni japońskiej, szczególnie w zupach (np. zupa miso), sosach, marynatach i dressingach. Stosowane jest także jako dodatek wzmacniający smak w ramenie, daniach typu stir-fry, gulaszach czy risotto. W kuchni fusion wykorzystywane jest do glazurowania warzyw, ryb i mięs (np. miso cod – dorsz w glazurze miso). Białe miso może również pojawiać się w deserach jako kontrastowy akcent umami.
Jak przechowywać miso?
Miso należy przechowywać w szczelnym, nieprzezroczystym pojemniku w lodówce, najlepiej w temperaturze poniżej 5°C. Świeże, niespasteryzowane miso przechowywane w chłodzie może fermentować dalej, co nie wpływa negatywnie na jego przydatność do spożycia, choć zmienia smak. Pasteryzowane miso zachowuje trwałość przez kilka miesięcy. Możliwe jest także mrożenie miso – szczególnie w przypadku planowanej dłuższej przerwy w jego stosowaniu. Pasta nie zamarza całkowicie, dzięki czemu można ją porcjować bez konieczności rozmrażania całej partii.







