olej kokosowy
Olej kokosowy, znany także jako tłuszcz kokosowy lub masło kokosowe (w niektórych kontekstach), to jadalny tłuszcz roślinny otrzymywany z miąższu orzechów palmy kokosowej (Cocos nucifera). W przemyśle kulinarnym wykorzystywany jest zarówno w wersji rafinowanej, jak i nierafinowanej — różnią się one smakiem, aromatem i temperaturą dymienia. Charakteryzuje się wysoką zawartością tłuszczów nasyconych, co odróżnia go od większości innych olejów roślinnych. Ma stałą konsystencję w temperaturze pokojowej poniżej około 24°C, powyżej której przechodzi w stan ciekły.
Olej kokosowy – składniki odżywcze
gramatura: 100 g (olej kokosowy, surowy)wartość energetyczna: 867 kcalbiałko: 0 gtłuszcz całkowity: 100 gtłuszcze nasycone: 93,33 gtłuszcze jednonienasycone: 5,33 gtłuszcze wielonienasycone: 2 gtłuszcze trans: 0 gwęglowodany ogółem: 0 gsód: 0 mgcholesterol: 0 mg
Olej kokosowy – historia i pochodzenie
Olej kokosowy pozyskiwany jest od setek lat w obszarach tropikalnych, takich jak Indie, Indonezja, Filipiny oraz Sri Lanka. Tradycyjnie był wytłaczany z wysuszonego miąższu kokosa (kopry) i stosowany przede wszystkim w kuchni południowoazjatyckiej oraz na wyspach Pacyfiku. Współcześnie jest produkowany zarówno metodą tłoczenia na zimno (olej virgin), jak i przemysłowo z wykorzystaniem rafinacji, co wpływa na jego zastosowanie i smak.
Olej kokosowy – odmiany
- Olej kokosowy nierafinowany (virgin lub extra virgin) – tłoczony na zimno, o wyraźnym kokosowym zapachu i smaku.
- Olej kokosowy rafinowany – bezzapachowy i neutralny w smaku; odpowiedni do smażenia w wysokich temperaturach.
- Olej kokosowy frakcjonowany – pozbawiony tłuszczów stałych; zachowuje płynną konsystencję i długi termin przydatności.
Rodzaje oleju kokosowego
- Surowy – w postaci naturalnej, tłoczony na zimno (virgin); stosowany głównie na zimno.
- Rafinowany – oczyszczony z zapachu i smaku; nadaje się do obróbki termicznej.
- W formie stałej – poniżej 24°C; używany do pieczenia i smażenia jako zamiennik masła.
- W formie ciekłej – powyżej 24°C; wykorzystywany między innymi w sałatkach i marynatach.
Olej kokosowy – zamienniki
- Masło klarowane (ghee) – ma wysoką temperaturę dymienia i neutralny smak; można stosować w proporcji 1:1, szczególnie przy smażeniu i pieczeniu.
- Olej rzepakowy rafinowany – łagodny, bezzapachowy olej; dobrze sprawdza się w podobnych zastosowaniach termicznych; wymaga uwzględnienia niższej temperatury dymienia.
- Olej z awokado – bogaty w tłuszcze jednonienasycone; ma delikatny smak i wysoką temperaturę dymienia; odpowiedni jako zamiennik 1:1 w smażeniu.
- Olej palmowy – zbliżony wartościami do oleju kokosowego pod względem zawartości tłuszczów nasyconych; może wpływać na smak potraw; zamienność 1:1 pod kątem tekstury.
Co zrobić z olejem kokosowym?
Olej kokosowy znajduje szerokie zastosowanie w kuchni azjatyckiej, szczególnie w daniach z południowych Indii, Tajlandii i Sri Lanki, gdzie jest używany do smażenia, duszenia i przygotowywania curry. W kuchni zachodniej coraz częściej wykorzystuje się go jako alternatywę dla masła w wypiekach wegańskich i bezmlecznych. Jego charakterystyczny zapach i smak wpływają na aromat deserów, naleśników oraz nadzień. Nadaje się również do przygotowania popcornu, granoli i glazur. W formie rafinowanej, dzięki neutralnemu smakowi, stosowany jest w potrawach niesłodkich jako tłuszcz do smażenia i pieczenia.
Jak przechowywać olej kokosowy?
Olej kokosowy należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, w suchym i chłodnym miejscu, z dala od światła słonecznego. W warunkach pokojowych (poniżej około 24°C) przybiera postać stałą, co jest zjawiskiem naturalnym i nie wpływa na jego jakość. Należy unikać częstych wahań temperatury, które mogą przyspieszać proces utleniania. Można go przechowywać w lodówce, jednak wówczas twardnieje, co może utrudniać jego użycie. Nie zaleca się zamrażania oleju kokosowego, ponieważ nie przedłuża to istotnie jego trwałości ani funkcjonalności kulinarnej.
