olej rzepakowy
opis ogólny
Olej rzepakowy, nazywany również olejem z nasion rzepaku lub olejem kanola (w odmianie kanadyjskiej), to jadalny tłuszcz roślinny pozyskiwany z nasion rzepaku (Brassica napus L. lub Brassica rapa). Charakteryzuje się łagodnym smakiem, jasnym, złocistym kolorem oraz wysoką temperaturą dymienia. Jest powszechnie stosowany w kuchni do smażenia, pieczenia oraz jako składnik sosów na zimno i dressingów. Występuje w dwóch głównych wariantach: tłoczony na zimno (nierafinowany) oraz rafinowany, który dominuje w zastosowaniach przemysłowych i domowych.
Olej rzepakowy – składniki odżywcze
waga produktu: 100 gforma: olej rafinowany, surowyskładniki:
- Energia: 900 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcz całkowity: 100 g
- – kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 66 g
- – kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 27 g
- – kwasy tłuszczowe nasycone: 8 g
- – kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik: 0 g
- Węglowodany: 0 g
- – cukry ogółem: 0 g
- Sód: 0 mg
- Potas: 0 mg
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 IU
- Cholesterol: 0 mg
Olej rzepakowy – historia i pochodzenie
Olej rzepakowy wywodzi się z uprawy rzepaku, której początki sięgają starożytnych cywilizacji w Azji i na Bliskim Wschodzie. W Europie jego popularność znacznie wzrosła w XX wieku, szczególnie po wyhodowaniu odmian o niskiej zawartości kwasu erukowego i glukozynolanów. Przełom nastąpił w latach 70. XX wieku w Kanadzie, gdzie opracowano odmianę niskoerukową, znaną jako kanola (od „Canadian Oil, Low Acid”), przeznaczoną wyłącznie do celów spożywczych.
Olej rzepakowy – odmiany
- Olej rzepakowy tłoczony na zimno – nierafinowany, o intensywniejszym zapachu i ciemniejszej barwie, typowy do zastosowań na zimno
- Olej rzepakowy rafinowany – oczyszczony, o neutralnym smaku, przeznaczony do smażenia i pieczenia
- Olej typu kanola – produkowany głównie w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, niskoerukowy, wykorzystywany spożywczo i przemysłowo
Rodzaje oleju rzepakowego
- tłoczony na zimno – zazwyczaj nierafinowany, stosowany do sałatek, sosów, emulsji i potraw na zimno
- rafinowany – poddany procesowi oczyszczania, odpowiedni do smażenia, pieczenia i gotowania
- organiczny – pochodzący z upraw ekologicznych, dostępny w wersji tłoczonej na zimno lub rafinowanej
Olej rzepakowy – zamienniki
- olej słonecznikowy – ma zbliżoną temperaturę dymienia i neutralny smak; można stosować w tych samych proporcjach w smażeniu i pieczeniu
- olej z pestek winogron – delikatny smak i wysoka temperatura dymienia; nadaje się do smażenia i sosów
- oliwa z oliwek (lekkie odmiany) – odpowiednia do sałatek i dań na zimno; przy smażeniu należy unikać wersji extra virgin ze względu na niższą temperaturę dymienia
- olej sojowy – uniwersalny; można stosować w proporcji 1:1 w większości przepisów; lekko wpływa na smak potraw
- masło klarowane – alternatywa stosowana w kuchniach azjatyckich i europejskich; nadaje potrawom charakterystyczny aromat; należy uwzględnić jego niższą zawartość tłuszczu w porównaniu z olejem
Co zrobić z oleju rzepakowego?
Olej rzepakowy znajduje szerokie zastosowanie w kuchni europejskiej, szczególnie środkowo- i północnoeuropejskiej, gdzie ceniony jest za neutralny smak i wysoką temperaturę dymienia. Wykorzystuje się go do smażenia mięsa i warzyw, pieczenia ciast, naleśników i chleba, a także jako bazę do majonezów, dressingów i emulsji. W wersji tłoczonej na zimno często używany jest w kuchni niemieckiej, skandynawskiej i polskiej – głównie jako dodatek do sałatek, past i dań rybnych.
Jak przechowywać olej rzepakowy?
Olej rzepakowy należy przechowywać w szczelnie zamkniętej butelce, z dala od światła, ciepła i wilgoci – najlepiej w szafce kuchennej lub spiżarni. Nierafinowany olej tłoczony na zimno po otwarciu powinien być przechowywany w lodówce, gdzie zachowa świeżość przez kilka miesięcy. Olej rafinowany można przechowywać w temperaturze pokojowej, jednak należy unikać jego długotrwałego kontaktu z powietrzem, aby zapobiec jełczeniu. Oleju rzepakowego nie należy zamrażać, gdyż ulega wtedy mętnieniu i zmianie struktury, co może wpływać na jego właściwości organoleptyczne.
