olej sezamowy
Opis ogólny
Olej sezamowy, nazywany także olejem z nasion sezamu lub olejem sezamowym japońskim, to tłuszcz roślinny pozyskiwany z nasion sezamu (Sesamum indicum). Charakteryzuje się wyrazistym, orzechowym aromatem oraz złocistobrązową lub jasnożółtą barwą – w zależności od metody tłoczenia i stopnia prażenia nasion. Stanowi istotny składnik wielu kuchni azjatyckich, zwłaszcza chińskiej, japońskiej, koreańskiej i indyjskiej, gdzie wykorzystywany jest zarówno do smażenia, jak i przyprawiania potraw. Występuje w dwóch podstawowych wersjach: jasnej (tłoczonej na zimno) oraz ciemnej (z prażonych nasion). Ze względu na intensywny smak, olej sezamowy często stosowany jest jako przyprawa, a nie główny tłuszcz do gotowania.
Olej sezamowy – składniki odżywcze
produkt: olej sezamowy, surowygramatura: 100 gwartości:
- Energia: 800 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcze ogółem: 93,33 g
- — w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 13,33 g
- — kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 40 g
- — kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 40 g
- — kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik: 0 g
- Węglowodany ogółem: 0 g
- — w tym cukry: 0 g
- Sód: 0 mg
- Potas: 0 mg
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
- Witamina D (D2 + D3): 0 IU
- Cholesterol: 0 mg
Olej sezamowy – historia i pochodzenie
Sezam siewny, z którego tłoczy się olej sezamowy, należy do najstarszych roślin oleistych uprawianych przez człowieka. Jego pierwotnym obszarem występowania są Afryka Subsaharyjska oraz południowa Azja. Już w starożytnych Indiach, Mezopotamii i Chinach doceniano go za wysoką zawartość tłuszczu oraz łatwość przechowywania. Na przestrzeni wieków olej sezamowy zyskał popularność w kuchniach Bliskiego Wschodu i Azji, a jego obecne znaczenie kulinarne to efekt wielowiekowej tradycji stosowania sezamu w krajach Dalekiego Wschodu.
Olej sezamowy – odmiany
- Olej sezamowy tłoczony na zimno – jasny, delikatny w smaku, odpowiedni do smażenia oraz jako baza do sosów
- Olej sezamowy z prażonych nasion – ciemny, o intensywnym, orzechowym aromacie; wykorzystywany jako przyprawa lub dodatek aromatyzujący
- Olej sezamowy nierafinowany – zachowuje pełnię smaku i aromatu, często stosowany jako składnik wykończeniowy
- Olej sezamowy rafinowany – o neutralnym smaku i wyższej odporności na wysoką temperaturę; odpowiedni do dłuższego smażenia
Rodzaje oleju sezamowego
- W postaci płynnej (najpowszechniejsza forma)
- Tłoczony na zimno
- Olej z prażonych nasion sezamu
- Rafinowany
- Nierafinowany
Olej sezamowy – zamienniki
- Olej z orzechów ziemnych – ma wysoki punkt dymienia i lekko orzechowy smak; odpowiedni do smażenia, lecz mniej intensywny aromatycznie
- Olej z pestek winogron – neutralny w smaku, może być stosowany jako techniczny zamiennik do smażenia; nie nadaje charakterystycznego aromatu
- Olej rzepakowy – o subtelnym smaku i wysokim punkcie dymienia; dla uzyskania oryginalnego aromatu potrawy warto połączyć go z przyprawami lub sezamem
- Olej z awokado – tłuszcz o wysokiej stabilności termicznej, używany jako zamiennik do smażenia; pozbawiony jest jednak charakterystycznego aromatu sezamu
- Olej kokosowy (rafinowany) – alternatywa do smażenia o egzotycznym profilu smakowym; może zmienić charakter potrawy i nie pasuje do każdego dania
Co zrobić z oleju sezamowego?
Olej sezamowy to charakterystyczny składnik wielu kuchni azjatyckich, takich jak chińska, japońska, koreańska, tajska czy wietnamska. Wykorzystuje się go w potrawach typu stir-fry (szybkie smażenie na dużym ogniu), do przyprawiania sałatek, makaronów, marynat oraz jako składnik sosów – na przykład dipów i dressingów. W kuchni koreańskiej dodawany jest do zimnych potraw z makaronu lub ryżu, natomiast w kuchni japońskiej często wykańcza się nim zupy, miso i ramen. W Indiach stosowany bywa w daniach curry, a także przy przygotowywaniu pikli i przekąsek. Ze względu na intensywny aromat stosuje się go zazwyczaj w niewielkich ilościach – może łatwo zdominować smak innych składników.
Jak przechowywać olej sezamowy?
Olej sezamowy należy przechowywać w szczelnie zamkniętej butelce, z dala od światła i źródeł ciepła. Po otwarciu najlepiej umieścić go w chłodnym, ciemnym miejscu, takim jak spiżarnia lub lodówka – szczególnie jeśli planujemy przechowywać go przez dłuższy czas. Niska temperatura przedłuża trwałość oleju, jednak może powodować jego czasowe zmętnienie, co nie wpływa na jakość produktu. Oleju sezamowego nie należy zamrażać, ponieważ tłuszcz pod wpływem mrozu zmienia swoją strukturę i właściwości sensoryczne. Zbyt długie przechowywanie może prowadzić do jełczenia, dlatego zaleca się zużycie otwartego opakowania w ciągu kilku miesięcy.
