owoce
Owoce to jadalne produkty roślinne, charakteryzujące się zazwyczaj słodkim lub kwaśnym smakiem oraz wysoką zawartością wody i cukrów prostych. W kuchni występują pod wieloma postaciami – jako świeże, suszone, mrożone czy przetworzone. Mogą być składnikiem dań słodkich i wytrawnych, napojów, sosów, dressingów oraz przetworów. Owoce dzielą się na wiele gatunków, takich jak jagodowe, pestkowe, ziarnkowe, cytrusowe oraz tropikalne. Znane są również jako owoce deserowe, a skórkę cytrusów określa się mianem zestu (np. zest pomarańczowy, zest cytrynowy).
Owoce – składniki odżywcze
- Energia: 325 kcal (dla 100 g suszonych owoców)
- Białko: 0 g
- Tłuszcz ogółem: 0 g
- Kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- Kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Błonnik pokarmowy: 0 g
- Węglowodany ogółem: 80 g
- Cukry całkowite: 42,5 g
- Sód (Na): 175 mg
- Wapń (Ca): 0 mg
- Żelazo (Fe): 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Witamina C (kwas askorbinowy): 255 mg
Owoce – historia i pochodzenie
Owoce mają długą historię wykorzystywania jako pożywienia – od dziko rosnących jagód spożywanych przez społeczności zbieracko-łowieckie po starannie hodowane odmiany znane z sadów i upraw na całym świecie. Niektóre gatunki, takie jak jabłka, pochodzą z Azji Środkowej, podczas gdy cytrusy rozwinęły się w Azji Południowo-Wschodniej. W starożytności owoce często stanowiły istotny składnik diety, były też ofiarowywane bóstwom lub wykorzystywane jako symbole władzy. Współcześnie stanowią podstawę wielu kuchni narodowych, a ich produkcja i przetwórstwo to ważne sektory rolnictwa i przemysłu spożywczego.
Owoce – odmiany
- Jabłka (np. ligol, szampion, gala, jonagold)
- Gruszki (np. konferencja, klapsa, bosc)
- Śliwki (np. węgierka, renkloda, stanley)
- Winogrona (np. thompson seedless, muscat, concord)
- Cytrusy – cytryny, pomarańcze, grejpfruty, limonki
- Truskawki – sezonowe odmiany wczesne i późne (np. darselect, honeoye)
- Jagody (np. borówki amerykańskie, jagody leśne)
- Owoce tropikalne – mango, ananasy, banany
Rodzaje owoców
- świeże
- suszone (np. morele, śliwki, rodzynki)
- mrożone (np. truskawki, wiśnie, maliny)
- kandyzowane
- przeciery i musy
- konserwowane w syropie lub alkoholu
- liofilizowane
- tarte lub krojone (np. do sałatek owocowych, deserów)
Owoce – zamienniki
- Mrożone owoce – mogą zastępować świeże w ciastach, koktajlach i deserach; należy jednak uwzględnić większą zawartość wody.
- Owoce suszone – w wypiekach mogą zastępować świeże; trzeba pamiętać o intensywniejszym smaku i wyższej zawartości cukrów. Często wymagają wcześniejszego namoczenia.
- Owoce kandyzowane – mogą być alternatywą dla suszonych owoców w przepisach świątecznych lub cukierniczych. Należy zredukować ilość cukru w przepisie.
- Puree owocowe – może zastępować świeże owoce np. w sosach i musach, wpływa jednak na konsystencję i wilgotność deseru.
Co zrobić z owoców?
Owoce są szeroko wykorzystywane w kuchni – od dań śniadaniowych, przez desery, po dania wytrawne. W kuchniach europejskich stosuje się je w ciastach, kompotach, dżemach i sosach do mięs (np. żurawina do dziczyzny). W kuchni azjatyckiej często wykorzystywane są w formie świeżej, m.in. w sałatkach i sosach. Owoce tropikalne są typowe dla kuchni karaibskiej i południowoamerykańskiej. Często stanowią składnik koktajli, smoothies, lodów, sorbetów oraz dań inspirowanych kuchnią fusion.
Jak przechowywać owoce?
Sposób przechowywania owoców zależy od ich rodzaju. Większość świeżych owoców należy przechowywać w chłodnym miejscu, najlepiej w lodówce (np. jagody, truskawki, winogrona). Owoce twarde (np. jabłka, gruszki) można zabezpieczyć przed zepsuciem poprzez przechowywanie w warunkach chłodniczych z odpowiednią wilgotnością. Suszone owoce należy trzymać w szczelnych pojemnikach, w suchym i ciemnym miejscu. Większość owoców można mrozić – najlepiej po uprzednim umyciu i porcjowaniu. Owoce miękkie (np. maliny) należy mrozić szybko, rozłożone na płaskiej powierzchni, np. na tacy. Raz rozmrożonych owoców nie należy ponownie zamrażać.
