papryka chili
Papryka chili, znana również jako chili, chili pepper, guindilla lub po prostu ostra papryczka, to owoc roślin z rodzaju Capsicum, szczególnie popularny w kuchniach o wyrazistym smaku. Występuje w wielu odmianach, różniących się ostrością, kolorem i kształtem. Surowa papryka chili ma zazwyczaj intensywnie czerwony lub zielony kolor oraz charakterystycznie piekący smak, za który odpowiada kapsaicyna. Może być używana w formie świeżej, suszonej, wędzonej lub mielonej, co wpływa na jej zastosowanie kulinarne.
Papryka chili – składniki odżywcze
- Wartość energetyczna: 100 kcal / 100 g (suszone)
- Białko: 0 g / 100 g
- Tłuszcz całkowity: 0 g / 100 g
- Węglowodany (w tym błonnik): 10 g / 100 g
- Cukry ogółem: 10 g / 100 g
- Sód (Na): 1100 mg / 100 g
Papryka chili – historia i pochodzenie
Papryka chili pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie była uprawiana od tysiącleci przez cywilizacje prekolumbijskie, takie jak Majowie i Aztekowie. Po odkryciu Ameryki przez Europejczyków w XV wieku została rozpowszechniona na całym świecie, trafiając zarówno do Azji, jak i Europy czy Afryki. Obecnie stanowi niezastąpiony składnik wielu kuchni regionalnych – od meksykańskiej po tajską.
Papryka chili – odmiany
- Jalapeño – łagodna do średnio pikantnej; popularna w kuchni meksykańskiej
- Piri piri – bardzo ostra; wykorzystywana w kuchni afrykańsko-portugalskiej
- Habanero – jedna z najostrzejszych odmian; używana w kuchni karaibskiej
- Thai chili (bird’s eye) – drobna, bardzo ostra odmiana; typowa dla kuchni tajskiej
- Serrano – ostra, zielonkawa papryka; często stosowana w salsach
- Ancho (suszona forma papryki poblano) – łagodna, o słodkawym smaku; używana w kuchni meksykańskiej
Rodzaje papryki chili
- Świeża
- Suszona
- Mielona (np. cayenne, chili w proszku)
- Marynowana
- Wędzona (np. chipotle)
- Mrożona
Papryka chili – zamienniki
- Papryka cayenne – dobry zamiennik papryki chili w formie mielonej; zbliżona ostrość; stosować w proporcji 1:1
- Proszek paprykowy (papryka słodka) – mniej ostry, ale nadaje kolor i smak; należy zwiększyć ilość, jeśli używany jest zamiast ostrzejszych odmian
- Harissa – pasta z ostrej papryki; można dodać 1/2 łyżeczki zamiast świeżej papryki chili
- Sos sambal oelek – fermentowany sos z papryki chili; dobrze sprawdza się w potrawach płynnych
- Sos sriracha – łagodniejszy; odpowiedni do marynat i dań kuchni azjatyckiej
- Suszona papryka w płatkach (red pepper flakes) – do posypania; jako zamiennik świeżej papryki chili
Co zrobić z papryki chili?
Papryka chili jest szeroko wykorzystywana w kuchniach świata, szczególnie tych znanych z intensywnych przypraw – meksykańskiej, tajskiej, indyjskiej, koreańskiej i etiopskiej. Stanowi podstawę sals, past curry, dań typu stir-fry oraz potraw jednogarnkowych, takich jak chili con carne. Może być dodawana do marynat, sosów, zup, a także do kiszonek i innych przetworów. W wersji suszonej lub wędzonej (np. chipotle) służy do nadania głębi smaku i intensywnego aromatu potrawom długo gotowanym.
Jak przechowywać paprykę chili?
Świeżą paprykę chili należy przechowywać w lodówce, owiniętą w papierowy ręcznik, umieszczoną w zamkniętym pojemniku lub woreczku, najlepiej w szufladzie na warzywa – zachowa świeżość do 1 tygodnia. Suszoną paprykę chili przechowuj w szczelnie zamkniętym słoiku w suchym i ciemnym miejscu – nawet do kilku miesięcy. Mrożenie to dobra opcja dla nadmiaru świeżych papryczek – należy je uprzednio dokładnie umyć, osuszyć i, opcjonalnie, pokroić przed zamrożeniem. Paprykę chili mieloną oraz w płatkach przechowuj z dala od światła i wilgoci – w szczelnie zamkniętym opakowaniu.
