płatki drożdżowe
Płatki drożdżowe, znane również jako drożdże nieaktywne, drożdże odżywcze lub dezaktywowane drożdże spożywcze, to suszone i unieczynnione komórki drożdży Saccharomyces cerevisiae, stosowane jako składnik kulinarny. Mają postać płaskich, jasnożółtych płatków lub drobnego proszku o charakterystycznym, lekko orzechowym i serowym smaku. Są szczególnie popularne w kuchni wegańskiej – jako zamiennik sera, wzmacniacz smaku lub składnik roślinnego parmezanu. Nie są wykorzystywane do fermentacji, ponieważ są pozbawione aktywności biologicznej.
Płatki drożdżowe – składniki odżywcze
Wartości odżywcze na 100 g suszonych płatków drożdżowych:wartości:
- Energia: około 325–350 kcal
- Białko: 45–50 g (pełnowartościowe białko zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy)
- Tłuszcze: 4–6 g (głównie tłuszcze nienasycone)
- Węglowodany: 30–35 g
- Błonnik pokarmowy: 20–25 g
- Sód: ok. 10–20 mg
- Potas: 1000–1500 mg
- Magnez: ok. 100–200 mg
- Żelazo: 2–5 mg
- Fosfor: 500–1000 mg
- Cynk: ok. 3–5 mg
- Witaminy z grupy B: szczególnie obecne – tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (B3), kwas pantotenowy (B5), pirydoksyna (B6), biotyna (B7) i kwas foliowy (B9); zawartość może się różnić w zależności od produktu (wzbogaconego lub niewzbogaconego)
Płatki drożdżowe – historia i pochodzenie
Płatki drożdżowe pochodzą ze szczepów drożdży Saccharomyces cerevisiae hodowanych przemysłowo, pierwotnie wykorzystywanych w piwowarstwie i piekarstwie. Od połowy XX wieku zaczęto je suszyć i dezaktywować, przekształcając w produkt spożywczy o charakterze kulinarnym, a nie fermentacyjnym. Ich popularyzacja jako składnika kuchni wegańskiej i roślinnej nastąpiła w latach 70. i 80. XX wieku w Ameryce Północnej oraz Europie Zachodniej.
Płatki drożdżowe – odmiany
- Płatki drożdżowe naturalne – niewzbogacane, zawierają wyłącznie naturalne związki odżywcze powstałe w procesie suszenia drożdży
- Płatki drożdżowe wzbogacane – zawierają dodatek syntetycznych witamin (głównie z grupy B), np. witaminy B12
Rodzaje płatków drożdżowych
- Suszone w formie płatków – najczęściej spotykana postać, wszechstronna kulinarnie
- Suszone w formie proszku – drobno zmielone, łatwe do rozpuszczenia lub wymieszania z innymi składnikami
- Granulowane – mają większe cząsteczki, nadają się do posypywania potraw
Płatki drożdżowe – zamienniki
- Starty parmezan – może zastępować płatki drożdżowe, nadając potrawom serowy smak; zawiera jednak laktozę i tłuszcze zwierzęce
- Proszek miso – wzmacnia smak umami i nadaje lekką nutę fermentacyjną; warto zmniejszyć ilość soli w potrawie
- Sproszkowane migdały wymieszane z drożdżami piwowarskimi – zbliżony smak i konsystencja, choć o innej wartości odżywczej
- Drożdże piwowarskie (częściowo dezaktywowane) – bardziej gorzkie i mniej neutralne smakowo
Co zrobić z płatków drożdżowych?
Płatki drożdżowe są stosowane głównie w kuchni wegańskiej, wegetariańskiej oraz fusion – jako dodatek nadający potrawom głębię smaku umami. Wykorzystuje się je do przygotowywania wegańskich serów, sosów serowych, risotta, pesto, zup kremów, past kanapkowych oraz popcornu. Świetnie sprawdzają się także jako składnik panierki lub posypka podkreślająca smak warzyw i dań jednogarnkowych.
Jak przechowywać płatki drożdżowe?
Płatki drożdżowe należy przechowywać w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu – z dala od wilgoci i bezpośredniego światła słonecznego. Po otwarciu zaleca się ich przechowywanie w pojemniku próżniowym lub szklanym słoiku z zakrętką. Nie należy ich mrozić, ponieważ może to wpłynąć na zmianę tekstury i pogorszenie walorów smakowych. Ze względu na brak właściwości fermentacyjnych, produkt zachowuje trwałość nawet do 12 miesięcy od otwarcia, o ile jest prawidłowo przechowywany.
