płatki owsiane

Opis ogólny

Płatki owsiane, znane również jako owsianka, płatki z owsa lub płatki owsiane górskie, to surowy produkt zbożowy otrzymywany z całych ziaren owsa zwyczajnego (Avena sativa), które zostały oczyszczone, poddane obróbce hydrotermicznej i spłaszczone. W kuchni są powszechnie wykorzystywane jako baza potraw śniadaniowych oraz składnik wypieków, granoli czy kotletów roślinnych. Charakteryzują się neutralnym smakiem oraz zdolnością do wchłaniania płynów, dzięki czemu po ugotowaniu zyskują kremową konsystencję. Płatki owsiane znajdują zastosowanie zarówno w kuchni tradycyjnej, jak i wegańskiej czy bezmięsnej.

Płatki owsiane – składniki odżywcze

porcja: 100 g płatków owsianych (produkt suchy)Wartości odżywcze:

• Energia: 375 kcal
• Białko: 7,5 g
• Tłuszcz: 2,5 g (w tym tłuszcze nasycone: 0 g, tłuszcze jednonienasycone: 0 g, tłuszcze wielonienasycone: 0 g, izomery trans: 0 g)
• Błonnik całkowity: 5 g
• Węglowodany (przyswajalne): 80 g (w tym cukry łącznie: 22,5 g, cukry dodane: 17,5 g)
• Sód (Na): 250 mg
• Potas (K): 225 mg
• Fosfor (P): 200 mg
• Magnez (Mg): 75 mg
• Żelazo (Fe): 30 mg
• Cynk (Zn): 3 mg
• Miedź (Cu): 0,25 mg
• Wapń (Ca): 0 mg
• Witamina C (kwas askorbinowy): 20 mg
• Tiamina (wit. B₁): 1 mg
• Ryboflawina (wit. B₂): 1,5 mg
• Niacyna (wit. B₃): 16,75 mg
• Witamina B₆: 1,75 mg
• Kwas foliowy: 338 µg
• Witamina B₁₂: 5 µg
• Cholesterol: 0 mg

Płatki owsiane – historia i pochodzenie

Owies pochodzi z obszarów Europy i Azji Środkowej, gdzie był uprawiany już w epoce brązu. Początkowo traktowany jako chwast w uprawach innych zbóż, z czasem zdobył popularność jako surowiec o dużym znaczeniu użytkowym. Produkcja płatków owsianych rozpoczęła się w XIX wieku w Niemczech i Stanach Zjednoczonych jako odpowiedź na zapotrzebowanie na wydajne i szybkie w przygotowaniu produkty śniadaniowe.

Płatki owsiane – odmiany

• Płatki owsiane górskie – standardowe płatki z pełnego ziarna, lekko spłaszczone, wymagają dłuższego gotowania.
• Płatki owsiane błyskawiczne – cienko spłaszczone, wcześniej wstępnie obgotowane, gotowe do spożycia bez gotowania lub po krótkim parzeniu.
• Płatki owsiane zwykłe – mniej spłaszczone niż błyskawiczne, ale cieńsze niż górskie, wymagają kilku minut gotowania.
• Płatki z pełnego ziarna – zawierają wszystkie części ziarna owsa, w tym łuskę, są bogate w błonnik nierozpuszczalny.
• Płatki owsiane bezglutenowe – produkowane z certyfikowanego owsa wolnego od zanieczyszczeń glutenowych; nie są naturalnie bezglutenowe, lecz bezpieczne dla osób z nietolerancją glutenu dzięki zastosowaniu odpowiednich procedur technologicznych.

Rodzaje płatków owsianych

• Suche – najczęściej spotykana postać, naturalna lub poddana minimalnej obróbce cieplnej.
• Mrożone – rzadziej spotykane, wykorzystywane głównie w produkcji przemysłowej produktów śniadaniowych.
• Z dodatkami – na przykład z suszonymi owocami, orzechami, miodem; często jako składnik gotowych mieszanek typu musli.
• Mielone – używane jako składnik mąk lub jako zagęstnik w kuchni roślinnej.
• Namoczone/macerowane – stosowane w deserach lub do przygotowania nocnych owsianek (overnight oats).

Płatki owsiane – zamienniki

• Kasza jaglana – może zastąpić płatki owsiane w owsiance lub zapiekankach. Wymaga gotowania i ma delikatnie orzechowy smak.
• Płatki żytnie – mają podobną strukturę, ale lekko bardziej wyrazisty smak. Nadają się do musli i pieczenia, lecz wymagają dłuższego gotowania.
• Mąka owsiana – alternatywa do zagęszczania potraw lub do użycia w ciastach i plackach; w zależności od przepisu wymaga dostosowania ilości płynu.
• Płatki z quinoa – nadają się do szybkich owsianek bez gotowania, mają odmienny profil smakowy; zaleca się ograniczenie dodatków słodzących.
• Ryż preparowany – lekki zamiennik do deserów i przekąsek, lecz nie sprawdzi się jako podstawa dań jednogarnkowych.

Co zrobić z płatków owsianych?

Płatki owsiane wykorzystywane są przede wszystkim w kuchni europejskiej i północnoamerykańskiej jako podstawa tradycyjnych śniadań w postaci gotowanej owsianki. Są popularnym składnikiem granoli, ciastek, batoników owsianych, a także alternatywą dla bułki tartej w kotletach warzywnych. W kuchni wegańskiej i bezmlecznej pełnią funkcję zagęstnika i nośnika smaku, np. w plackach i napojach owsianych. Stanowią również bazę do dań inspirowanych kuchnią skandynawską, takich jak pudding owsiany czy nocna owsianka (overnight oats). Doskonale sprawdzają się zarówno w daniach słodkich, jak i wytrawnych.

Jak przechowywać płatki owsiane?

Płatki owsiane należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku, w suchym i chłodnym miejscu, z dala od światła i wilgoci. Najlepiej trzymać je w szafce kuchennej lub w spiżarni, z dala od produktów o intensywnym zapachu, ponieważ łatwo absorbują aromaty. Dla przedłużenia trwałości można przechowywać je również w lodówce lub zamrażać – w oryginalnym albo szczelnym opakowaniu, najlepiej porcjami. Zamrożone płatki owsiane nie tracą swoich właściwości i nadają się do bezpośredniego użycia po rozmrożeniu.