siemię lniane
Siemię lniane, nazywane również nasionami lnu, to jadalne nasiona lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum), powszechnie stosowane w kuchni jako składnik wypieków, dodatków do kasz i jogurtów oraz jako zamiennik jajka. Występuje w dwóch głównych odmianach barwnych – złotej i brązowej – różniących się nieco smakiem oraz zawartością oleju. Siemię lniane cenione jest za swoje właściwości kulinarne – po zalaniu wodą przybiera żelową konsystencję, dzięki czemu może pełnić funkcję zagęstnika. Nasiona dostępne są w formie całej, mielonej lub jako olej lniany.
Siemię lniane – składniki odżywcze
100 g (surowe nasiona lnu zwyczajnego)
- Energia: 548 kcal
- Białko: 19,35 g
- Tłuszcze ogółem: 35,48 g
- kwasy tłuszczowe nasycone: 3,23 g
- kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 8,06 g
- kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 22,58 g
- kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Cholesterol: 0 mg
- Błonnik pokarmowy: 25,8 g
- Węglowodany (przyswajalne): 32,26 g
- Cukry ogółem: 0 g
- Sód: 32 mg
- Wapń: 194 mg
- Żelazo: 5,81 mg
- Witamina A (RAE): 0 µg
- Witamina C: 0 mg
Siemię lniane – historia i pochodzenie
Len zwyczajny, z którego pozyskuje się siemię lniane, uprawiany jest od kilku tysięcy lat – pierwsze ślady jego użycia pochodzą z terenów Mezopotamii i starożytnego Egiptu. Początkowo wykorzystywany był głównie w celach włókienniczych, a z czasem zaczęto także spożywać jego nasiona oraz tłoczyć z nich olej. W Europie Środkowej len stał się powszechną rośliną uprawną już w średniowieczu. Od wieków stosowany był zarówno w kuchni, jak i w gospodarstwach domowych jako surowiec techniczny, paszowy i jadalny.
Siemię lniane – odmiany
- Len zwyczajny złocisty (Linum usitatissimum var. golden) – nasiona w kolorze jasnożółtym, delikatniejsze w smaku, chętnie wykorzystywane w wypiekach i przetworach.
- Len zwyczajny brązowy (Linum usitatissimum var. brown) – ciemniejsze nasiona o wyrazistszym, lekko orzechowym posmaku, popularne w kuchniach tradycyjnych, na przykład jako składnik kleików zbożowych.
Rodzaje siemienia lnianego
- W całości (nasiona nieprzetworzone, przeznaczone do dłuższego gotowania lub mielenia na świeżo przed użyciem)
- Mielone (nasiona zmielone na mączkę lub proszek – szybciej oddają smak i usprawniają proces emulgowania potraw)
- Prażone (nasiona podprażone na sucho w celu pogłębienia smaku)
- W postaci żelu (nasiona namoczone w wodzie, przybierające konsystencję żelową)
- Olej lniany (tłoczony na zimno, stosowany jako dodatek do potraw; nie nadaje się do smażenia)
Siemię lniane – zamienniki
- Nasiona chia – podobnie jak siemię lniane, po namoczeniu tworzą żel i nadają się jako zamiennik jajka. Można je stosować w proporcji 1:1.
- Puree z bananów lub jabłek – rozwiązanie stosowane głównie w wypiekach; 1 łyżkę siemienia lnianego można zastąpić około ¼ szklanki puree z owocu.
- Jajko – w przepisach wegańskich siemię lniane często zastępuje jajko (1 łyżka mielonego siemienia + 3 łyżki wody = 1 jajko), można więc odwrotnie zastąpić siemię klasycznym jajkiem.
- Skrobia ziemniaczana lub kukurydziana – gdy siemię używane jest jako zagęszczacz, można je zastąpić skrobią w ilości około 1 łyżki na 250 ml cieczy.
Co zrobić z siemienia lnianego?
Siemię lniane jest szeroko wykorzystywane w kuchniach Europy Środkowej i Północnej, a także w daniach inspirowanych kuchnią wegańską, bezjajeczną i bezglutenową. Dodaje się je do wypieków chleba, ciast, krakersów, granoli czy naleśników. W formie żelu sprawdza się jako naturalny zagęstnik do zup, sosów i koktajli. Często spotykane jest w domowych musli, jako posypka do owsianki, jogurtu czy deserów. W kuchniach tradycyjnych wykorzystywane jest również do przygotowania kleików zbożowych oraz jako składnik past kanapkowych na bazie warzyw lub strączków.
Jak przechowywać siemię lniane?
Całe nasiona siemienia lnianego należy przechowywać w szczelnie zamkniętych opakowaniach, w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu – na przykład w kuchennej szafce z dala od źródeł ciepła. Mielone siemię lniane przechowuje się w lodówce, najlepiej w opakowaniu próżniowym lub w szczelnym pojemniku, ponieważ jest bardziej podatne na utlenianie i jełczenie. Żel z siemienia lnianego można przechowywać w lodówce do 3 dni. Nasiona można również zamrozić – w całości lub mielone – w szczelnych woreczkach strunowych, co pozwala wydłużyć ich trwałość bez utraty właściwości kulinarnych.
