soda oczyszczona
Opis ogólny
Soda oczyszczona, znana również jako wodorowęglan sodu, bicarbonate of soda lub baking soda, to biały, drobnoziarnisty proszek o łagodnie zasadowym pH, szeroko stosowany w gastronomii, zwłaszcza podczas pieczenia. Odpowiada głównie za spulchnianie ciasta poprzez reakcję chemiczną z kwaśnymi składnikami. Substancja ta znajduje również zastosowanie w kuchni azjatyckiej do zmiękczania mięsa oraz w procesach kulinarnych wymagających regulacji pH. Ze względu na swoje właściwości działa najlepiej w obecności składników kwaśnych (np. maślanki, soku cytrynowego, octu).
Soda oczyszczona – składniki odżywcze
porcja: 100 gramów sody oczyszczonej (produkt spożywczy, forma proszkowa)wartości:
- Wartość energetyczna: 0 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcz całkowity: 0 g
- Węglowodany: 0 g
- Sód (Na): 26 667 mg
Soda oczyszczona – historia i pochodzenie
Soda oczyszczona, znana chemicznie jako wodorowęglan sodu, została po raz pierwszy zsyntetyzowana komercyjnie w połowie XIX wieku, jednak jej zastosowania wywodzą się z wcześniejszych eksperymentów chemicznych z solami zasadowymi. W 1846 roku bracia Austin i John Dwight uruchomili pierwszą w USA fabrykę produkującą sodę oczyszczoną w stanie Nowy Jork. Współcześnie jej zastosowanie rozwinęło się zarówno w przemyśle spożywczym, jak i poza nim. Naturalnie występuje również w formie minerału o nazwie naholit, pozyskiwanego głównie w Stanach Zjednoczonych i Chinach.
Soda oczyszczona – odmiany
- Soda oczyszczona spożywcza (do użytku kulinarnego)
- Soda oczyszczona farmaceutyczna (do użytku technicznego – nie do spożycia)
- Soda oczyszczona przemysłowa (do celów czyszczących – nie do spożycia)
Rodzaje sody oczyszczonej
- Soda oczyszczona w proszku (forma standardowa, najczęściej stosowana w kuchni)
- Soda oczyszczona w kapsułkach (stosowana wyłącznie poza gastronomią – nie do użytku kulinarnego)
Soda oczyszczona – zamienniki
- Proszek do pieczenia – zawiera sodę oczyszczoną i czynnik kwaśny. Może zastąpić sodę w proporcji 2–3 razy większej niż wymagana ilość sody w przepisie, ale nie wymaga dodawania składnika kwaśnego.
- Amoniak spożywczy (wodorowęglan amonu) – stosowany głównie w wypiekach bardzo suchych, np. kruchych ciasteczkach. Nie nadaje się do wilgotnych ciast ze względu na zapach amoniaku.
- Wodorowęglan potasu – ma podobne właściwości jak soda oczyszczona, jednak zawiera potas zamiast sodu. Rzadko dostępny i używany w dietach niskosodowych.
Co zrobić z sody oczyszczonej?
Soda oczyszczona ma szerokie zastosowanie, zwłaszcza w wypiekach – jest używana do produkcji ciast, babeczek, naleśników, pierników, ciastek i chleba sodowego, często spotykanego w kuchni irlandzkiej. W kuchniach azjatyckich stosuje się ją do zmiękczania mięsa i uzyskania sprężystej konsystencji makaronów (np. ramen). Dodawana jest również do gotowania warzyw strączkowych w celu skrócenia czasu ich przygotowania. Może być używana do neutralizacji kwasowości, np. w sosach pomidorowych. W kuchni orientalnej oraz afroamerykańskiej bywa dodawana do ciemnych wypieków o intensywnym smaku (np. ciasto czekoladowe, red velvet).
Jak przechowywać sodę oczyszczoną?
Sodę oczyszczoną należy przechowywać w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w suchym i chłodnym miejscu, z dala od źródeł wilgoci i zapachów, które łatwo absorbuje. Najlepiej przechowywać ją w słoiku szklanym lub hermetycznym pojemniku plastikowym. Nie należy jej zamrażać, gdyż nie wykazuje zwiększonej trwałości w niskich temperaturach. Zaleca się oznaczyć datę otwarcia opakowania i zużyć proszek w ciągu sześciu miesięcy dla zachowania optymalnych właściwości spulchniających.
