sos sriracha
Sos sriracha, znany również jako sos chili sriracha, sos z papryczek sriracha czy tajski sos chili, to pikantny, fermentowany sos na bazie czerwonych papryczek chili, czosnku, octu, cukru i soli. Pochodzi z kuchni tajskiej, jednak jego współczesna, najczęściej spotykana wersja została spopularyzowana przez markę Huy Fong Foods w Stanach Zjednoczonych. Charakterystyczny dla sosu sriracha jest intensywny smak łączący ostrość z lekką słodyczą i kwasowością. Znajduje szerokie zastosowanie w kuchniach azjatyckich, ale również w nowoczesnych interpretacjach kuchni zachodnich. Jest powszechnie stosowany zarówno jako dodatek do potraw, jak i składnik sosów oraz marynat.
Sos sriracha – składniki odżywcze
Wartości odżywcze dotyczą jednej porcji (100 g) gotowego sosu sriracha (np. Huy Fong Foods):
- Energia: 71 kcal
- Białko: 0 g
- Tłuszcze ogółem: 0 g
- w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0 g
- w tym kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Błonnik: 0 g
- Węglowodany: 14,29 g
- w tym cukry: 7,14 g
- Cholesterol: 0 mg
- Sód: 1143 mg
- Witamina C (kwas askorbinowy): 17,1 mg
- Witamina A: 2857 IU
- Wapń: 0 mg
- Żelazo: 0 mg
Sos sriracha – historia i pochodzenie
Sos sriracha pochodzi pierwotnie z miasta Si Racha w Tajlandii, gdzie w latach 30. XX wieku został opracowany przez lokalną kucharkę Thanom Chakkapak. Tradycyjnie stosowany był jako dodatek do dań z owoców morza. Popularność poza Tajlandią zyskał dzięki wersji przemysłowej stworzonej w latach 80. przez Davida Trana, wietnamskiego imigranta do Stanów Zjednoczonych, który założył markę Huy Fong Foods. Choć produkt ten nie jest wiernym odwzorowaniem oryginalnej wersji tajskiej, stał się ustandaryzowanym reprezentantem sosu sriracha na rynku globalnym.
Sos sriracha – odmiany
- Sriracha tajska (oryginalna) – rzadsza konsystencja, bardziej kwaśna, stosowana głównie do owoców morza
- Sriracha amerykańska (np. Huy Fong) – gęstsza, słodsza i mniej kwaśna; popularna wersja przemysłowa
- Sriracha fermentowana – zawiera dłużej fermentowane papryczki, ma głębszy i bardziej złożony smak
- Sriracha z dodatkiem majonezu – sos typu fusion, popularny w barach sushi jako pikantny dodatek
- Sriracha wegańska – pozbawiona np. cukru rafinowanego (który może być przetwarzany przy użyciu węgla kostnego)
Rodzaje sosu sriracha
- w formie płynnej (standardowa)
- w postaci pasty (gęstsza wersja, często spotykana w Azji)
- sproszkowana sriracha (stosowana jako przyprawa, np. do popcornu, frytek)
- liofilizowana (rzadko spotykana, stosowana w gastronomii molekularnej)
- zamrożona (wydłuża trwałość; zwykle forma domowa)
Sos sriracha – zamienniki
- Sos chili (np. sambal oelek) – bardziej ostry i mniej słodki; można go używać w proporcji 1:1, ale warto dodać odrobinę cukru i octu, aby zrównoważyć smak
- Sos chili czosnkowy – podobna konsystencja i obecność czosnku, ale ostrzejszy; używać ostrożnie, zmniejszając ilość do 3/4 porcji srirachy, szczególnie w potrawach niewymagających dużej pikantności
- Pasta gochujang – koreańska fermentowana pasta chili, bardziej gęsta i słodsza; aby zastąpić srirachę, należy ją rozcieńczyć wodą lub sosem sojowym oraz dodać octu
- Pasta harissa – smak bardziej ziołowy; można jej używać jako zamiennika, zwłaszcza w kuchni bliskowschodniej, przy zachowaniu odpowiednich proporcji smakowych (możliwe zwiększenie ilości do uzyskania podobnej intensywności)
Co zrobić z sosem sriracha?
Sos sriracha jest popularnym dodatkiem do potraw kuchni azjatyckiej, w tym tajskiej, wietnamskiej i chińskiej. Stosuje się go jako przyprawę do zup (np. pho), makaronów, dań z ryżu, potraw smażonych i owoców morza. W kuchni zachodniej znajduje zastosowanie jako składnik marynat, dressingów, majonezów oraz jako dodatek do hot dogów, burgerów i pizzy. Używany jest również do przygotowywania pikantnych sosów do maczania (dipów) i w nowoczesnej kuchni fusion. Dzięki wyrazistemu smakowi sprawdza się zarówno jako składnik bazowy sosów, jak i element końcowy potrawy.
Jak przechowywać sos sriracha?
Sos sriracha należy przechowywać w chłodnym, suchym i zacienionym miejscu, najlepiej w temperaturze pokojowej, z dala od źródeł światła i ciepła. Po otwarciu butelki zaleca się jej przechowywanie w lodówce, choć nie jest to obowiązkowe – sos ma wysoki stopień zakwaszenia i zawiera sól oraz cukier, które działają konserwująco. Nie zaleca się zamrażania sosu sriracha, gdyż może to negatywnie wpłynąć na jego konsystencję i strukturę emulsji. Butelkę należy zawsze szczelnie zamykać, aby zapobiec utlenianiu i wysychaniu produktu.
