
szynka wędzona
Opis ogólny
Szynka wędzona to mięso wieprzowe, najczęściej z tylnej części tuszy, konserwowane poprzez proces wędzenia. W tym procesie szynka jest najpierw peklowana, a następnie poddawana dymieniu w kontrolowanych warunkach, co pozwala na przedłużenie jej trwałości oraz nadanie charakterystycznego smaku i aromatu. W zależności od technologii może być wędzona na zimno lub na gorąco. Znana również jako szynka peklowana wędzona lub szynka dymiona, występuje w wielu wariantach regionalnych – najczęściej w plastrach, w kawałku lub jako składnik wyrobów garmażeryjnych.
Szynka wędzona – składniki odżywcze
gramatura: na 100 g szynki wędzonej, wieprzowej, gotowej do spożycia (wędzonej na gorąco)Wartości odżywcze:
- Energia: 125 kcal
- Białko: 16,07 g
- Tłuszcz ogółem: 2,68 g
- – w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0,89 g
- – w tym kwasy tłuszczowe trans: 0 g
- Cholesterol: 45 mg
- Błonnik pokarmowy: 0 g
- Węglowodany ogółem: 3,57 g
- – w tym cukry: 1,79 g
- Sód: 893 mg
- Witamina C: 0 mg
- Witamina A: 0 IU
- Wapń (Ca): 0 mg
- Żelazo (Fe): 0,64 mg
Szynka wędzona – historia i pochodzenie
Szynka wędzona ma długą historię sięgającą starożytności, kiedy to wędzenie było jednym z podstawowych sposobów konserwowania mięsa. Tradycja jej przygotowywania rozwinęła się szczególnie w Europie, zwłaszcza w krajach o chłodnym klimacie, gdzie warunki sprzyjały przechowywaniu wędlin. W Polsce od wieków wyrabiano szynki wędzone w warunkach domowych, najczęściej przy okazji uboju gospodarczego. Wędzenie stosowano zarówno w celach kulinarnych, jak i praktycznych – dla przedłużenia trwałości mięsa.
Szynka wędzona – odmiany
- Szynka szwarcwaldzka – surowa, dojrzewająca, wędzona na zimno; pochodzenia niemieckiego
- Szynka parmeńska – choć z definicji surowa, dojrzewająca i niesolona, czasem uznawana za odmianę wędzoną przy lokalnych modyfikacjach
- Szynka serrano – hiszpańska szynka, niekiedy lekko wędzona w trakcie suszenia
- Polska szynka wiejska – tradycyjna, wędzona na gorąco, często parzona
- Szynka dębowa – nazwa handlowa wskazująca na sposób wędzenia dymem z drewna dębowego
Szynka wędzona – rodzaje
- wędzona na zimno – przeważnie surowa, intensywnie aromatyczna, długo dojrzewająca
- wędzona na gorąco – poddana obróbce cieplnej, gotowa do spożycia
- parzona – po wędzeniu dodatkowo gotowana lub parzona
- wędzona i suszona – łącząca wędzenie oraz długie dojrzewanie
- krojona w plastry – pakowana hermetycznie lub sprzedawana luzem
- w kawałku – do dalszego krojenia lub pieczenia
Szynka wędzona – zamienniki
- Boczek wędzony – może zastąpić szynkę w potrawach wymagających intensywnego smaku wędzonki; należy pamiętać o jego wyższej zawartości tłuszczu, co może wpływać na konsystencję dania
- Polędwica wędzona – chudsza alternatywa o subtelniejszym aromacie dymu; sprawdza się w sałatkach i kanapkach
- Szynka gotowana – mniej wyrazista, ale może być użyta w daniach, w których intensywność dymu nie jest kluczowa; nadaje się np. do zapiekanek
- Szynka wegetariańska wędzona (z białka pszennego lub soi) – opcja dla osób unikających mięsa; wymaga doprawienia i korekty aromatów
Co zrobić z szynki wędzonej?
Szynka wędzona jest charakterystycznym składnikiem kuchni środkowoeuropejskiej, zwłaszcza niemieckiej, polskiej, czeskiej i węgierskiej. Wykorzystuje się ją w daniach gorących, takich jak żurek, grochówka, bigos i zapiekanki ziemniaczane. Nadaje głęboki smak omletom, pizzom, makaronom oraz kanapkom. Sprawdza się również jako składnik desek wędlin, pierogów czy pasztetów. Dzięki wyrazistemu aromatowi dymu podnosi walory smakowe nawet prostych potraw z jajek czy pieczywa.
Jak przechowywać szynkę wędzoną?
Szynkę wędzoną należy przechowywać w lodówce, w temperaturze od 0 do 4 stopni Celsjusza, najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub owiniętą w papier pergaminowy. Po otwarciu należy ją spożyć w ciągu 3–5 dni. Można ją również mrozić – najlepiej w porcjach, szczelnie zamkniętą w woreczkach foliowych lub pojemnikach przeznaczonych do zamrażania. Okres przechowywania w zamrażarce nie powinien przekraczać 2–3 miesięcy, aby zachowała odpowiednią jakość organoleptyczną. Należy unikać przechowywania w wilgotnych warunkach i kontaktu z produktami o intensywnym zapachu.




