woda

Opis ogólny

Woda, znana również jako H₂O, jest podstawowym składnikiem cieczy stosowanych w kuchni. Przezroczysta, bezwonna i bez smaku, znajduje powszechne zastosowanie w gotowaniu, pieczeniu, parzeniu napojów oraz przygotowywaniu większości potraw. W przemyśle spożywczym wyróżnia się różne rodzaje wody – od kranowej po źródlaną i mineralną. W kuchni woda pełni funkcję rozpuszczalnika, środka obróbki cieplnej oraz nośnika składników smakowych. Wykorzystywana jest zarówno jako składnik właściwy, jak i medium w technikach kulinarnych, takich jak gotowanie, blanszowanie, duszenie czy gotowanie na parze.

Woda – składniki odżywcze

informacje_źródło: Wartości odżywcze dla 100 g gotowanej wody z zawartością 10,83 g cukrów ogółemlista:

• Energia: 42 kcal
• Białko: 0 g
• Tłuszcze całkowite: 0 g
• Błonnik: brak danych
• Węglowodany ogółem (w tym cukry): 10,83 g
• Sód (Na): 8 mg

Woda – historia i pochodzenie

Woda jako składnik kulinarny towarzyszy człowiekowi od początków historii, ponieważ stanowi warunek przetrwania. Równocześnie stała się niezbędna w przygotowywaniu żywności przy użyciu ognia. Jej obecność w kulinariach jest ściśle związana z rozwojem technik gotowania – od pierwotnego warzenia, poprzez gotowanie zup i bulionów, aż po współczesne zastosowanie w nowoczesnych metodach, takich jak sous-vide. Woda jako składnik występuje globalnie w wielu odmianach i postaciach – zarówno naturalnych, jak i przetworzonych, przeznaczonych do konkretnych zastosowań technologicznych.

Woda – odmiany

• Woda źródlana – pozyskiwana z podziemnych źródeł, wykorzystywana do gotowania i parzenia napojów
• Woda mineralna – zawiera minerały rozpuszczone z naturalnych złóż, często stosowana do gotowania oraz jako składnik marynat
• Woda destylowana – oczyszczona metodą destylacji, wykorzystywana m.in. w niektórych technologiach kulinarnych (np. w cukiernictwie)
• Woda gazowana – zawiera rozpuszczony dwutlenek węgla, stosowana do przygotowania naleśników lub napojów

Woda – rodzaje

• Woda z kranu – powszechnie stosowana w kuchniach domowych, poddawana filtracji lub gotowaniu
• Woda butelkowana – używana tam, gdzie jakość wody z kranu jest niewystarczająca; dostępna jako źródlana lub mineralna
• Woda filtrowana – uzyskiwana poprzez filtrację domową; wykorzystywana do parzenia kawy, herbaty i gotowania
• Woda destylowana – stosowana w przemyśle cukierniczym i wybranych technologiach kulinarnych
• Woda lodowa – używana w procesach chłodzenia (np. blanszowanie warzyw)
• Woda smakowa – gotowy produkt spożywczy z dodatkami smakowymi; rzadziej wykorzystywana w gotowaniu

Woda – zamienniki

• Bulion warzywny – może zastępować wodę w zupach lub sosach, wzbogacając smak; stosować w proporcji 1:1
• Wywar z grzybów – intensywny w smaku, przydatny jako alternatywa dla wody w risotto lub daniach jednogarnkowych; zastosować zamiast części wody, nie całości
• Mleko – w niektórych wypiekach lub daniach śniadaniowych może zastąpić wodę, nadając potrawie kremowości; zmienia smak i wartości odżywcze; zachować proporcję 1:1
• Sok warzywny rozcieńczony (np. pomidorowy) – opcjonalnie stosowany w sosach i zupach w celu wzbogacenia smaku; używać ostrożnie, aby nie zaburzyć równowagi smakowej

Co zrobić z woda?

Woda jako wszechstronny składnik kulinarny znajduje zastosowanie w niemal każdej kuchni świata – od gotowania ryżu w kuchni azjatyckiej, poprzez przygotowywanie bulionów w kuchni francuskiej i włoskiej, aż po gotowanie pierogów i kasz w kuchni polskiej oraz wschodnioeuropejskiej. Jest niezbędna do przygotowania zup, duszenia warzyw, gotowania makaronów, a także do parzenia herbaty, kawy oraz zaparzania przypraw. W nowoczesnej gastronomii wykorzystywana jest w metodzie sous-vide, w której precyzyjnie kontrolowana temperatura umożliwia równomierne gotowanie próżniowo pakowanych składników.

Jak przechowywać woda?

Wodę należy przechowywać w czystych, szczelnych pojemnikach wykonanych z tworzywa sztucznego lub szkła, z dala od światła i źródeł ciepła. Wodę butelkowaną należy zużyć w terminie wskazanym przez producenta, a po otwarciu przechowywać w lodówce maksymalnie przez kilka dni. W przypadku wody filtrowanej, należy ją wykorzystać możliwie szybko po przefiltrowaniu. Nie zaleca się mrożenia wody jako cieczy, jednak woda w postaci lodu (kostki, kruszona) może być przechowywana w zamrażarce przez kilka miesięcy.